Chứng khó nuốt ở người cao tuổi – nguyên nhân và cách khắc phục

Khi càng lớn tuổi, các cơ quan trong cơ thể cũng càng lão hóa và suy giảm về chức năng, bao gồm cả cơ miệng. Các cơ dùng để nuốt có thể trở nên yếu hơn theo tuổi tác, đó là một trong những lý do khiến các vấn đề về nuốt phổ biến hơn ở người cao tuổi.

• Lưu ý về thuốc trị chứng vọp bẻ tại chân ở người cao tuổi
• Bệnh đi tiểu nhiều lần ở người cao tuổi – nguyên nhân và cách khắc phục

Chứng khó nuốt ở người cao tuổi là gì?

Theo chuyên gia Vật lý trị liệu, chứng khó nuốt người cao tuổi có nguyên nhân chủ yếu do sự lão hóa khiến các cơ quan tham gia vào quá trình nuốt thực phẩm bị suy giảm chức năng, cụ thể là:

• Chảy nước dãi do môi không đủ sức khép lại.
• Mất răng hoặc răng giả kém phù hợp khiến việc nhai gặp khó khăn. Thực phẩm không bị nghiền hoàn toàn để tạo thành viên thức ăn chặt và đồng nhất, làm giảm hiệu quả nuốt.
• Khả năng tiết nước bọt giảm, khiến khó bôi trơn thực phẩm và khó tạo thành viên thức ăn.
• Lưỡi giảm khả năng di chuyển gây khó khăn trong việc tạo thành viên thức ăn và đẩy viên thức ăn ra sau miệng.
• Chậm đóng nắp thanh quản, bộ phận này nằm trong họng với nhiệm vụ ngăn không cho thức ăn đi vào phổi.
• Giảm sức của các cơ họng dẫn viên thức ăn đi tới khiến người cao tuổi phải nuốt nhiều lần để di chuyển viên thức ăn xuống dạ dày.

Do chứng khó nuốt ở người già, người cao tuổi thường phải đối mặt với các sự cố nuốt có thể gây những biến chứng nghiêm trọng đến sức khỏe người cao tuổi như viêm phổi tái phát (vì thức ăn xâm nhập vào đường thở), sợ ăn một số loại thực phẩm, sụt cân do suy dinh dưỡng vì sợ nuốt dẫn đến chán ăn…

 Các dấu hiệu & triệu chứng cảnh báo chứng khó nuốt

Điều quan trọng là phải để ý các dấu hiệu và triệu chứng cảnh báo chứng khó nuốt. Điều này có thể bao gồm:

– Ho hoặc nghẹn khi ăn hoặc uống nước

– Vấn đề nuốt một số loại thực phẩm hoặc chất lỏng

– Mang thức ăn trở lại

– Chảy nước miếng

– Không thể nhai thức ăn đúng cách

Cách khắc phục chứng khó nuốt ở người cao tuổi

1.Giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng vệ sinh răng miệng tốt làm giảm nguy cơ mắc viêm phổi.

Chú ý: Đối với một số người có khó nuốt, súc miệng có thể gây ra rủi ro đưa các chất lỏng vào đường dẫn khí. Thay vào đó sử dụng một chiếc khăn ẩm hoặc gạc để làm sạch bên trong miệng.

2.Điều chỉnh môi trường của bữa ăn

Ngồi thẳng trong giờ ăn. Nếu có thể, hãy ngồi trên một chiếc ghế thay vì ngồi trên giường

Chỉ ăn khi tỉnh táo.

Giảm các yếu tố gây phân tâm trong giờ ăn.

Thực hiện các thói quen ăn uống an toàn:

Đừng nói chuyện khi có thức ăn/chất lỏng trong miệng.

Nuốt hết thức ăn/chất lỏng trong miệng trước khi dùng các miếng tiếp theo. Người chăm sóc có thể nhắc nhở bằng lời nói hoặc đặt một muỗng nước vào miệng của người bệnh.

3.Sửa đổi thói quen ăn uống

Uống bằng thìa có kích thước phù hợp thay vì uống nước từ cốc. Đưa toàn bộ thìa vào miệng thay vì phải nuốt từ đầu muỗng.

Dùng ống hút không được khuyến cáo cho những người có khó nuốt vì nó đòi hỏi sự phối hợp hơn dùng cốc uống.

Thêm chất làm đặc cho chất lỏng. Chất lỏng đặc chảy chậm hơn, cho phép nhiều thời gian hơn cho việc kiểm soát chất lỏng. Chú ý: Đặc không phải luôn luôn tốt hơn. Một bác sĩ chuyên khoa sẽ có thể tư vấn cho bạn về tỉ lệ thích hợp.

Ăn thực phẩm có kết cấu mềm hơn hoặc cắt miếng nhỏ. Pha trộn nếu cần thiết.

Bác sĩ, giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn lưu ý tránh cho người cao tuổi bị chứng khó nuốt ăn đồ rắn và chất lỏng trong một thìa duy nhất (ví dụ phở). Điều này đòi hỏi nhiều hơn phối hợp từ sự di chuyển chất rắn và chất lỏng ở tốc độ khác nhau, và có thể không phù hợp cho những người bị khó nuốt. Nếu kết thúc một bữa ăn là sự mệt mỏi, cố gắng ăn các bữa ăn nhỏ thường xuyên.