Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Xơ vữa động mạch là bệnh lý tim mạch xảy ra khi mảng bám tích tụ trong lòng mạch máu, làm giảm lưu thông máu và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Hiểu rõ nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa giúp bảo vệ sức khỏe tốt hơn.
Xơ vữa động mạch là tình trạng các mảng bám hình thành bên trong thành mạch, chủ yếu gồm cholesterol, chất béo, canxi và các sản phẩm khác của máu. Theo thời gian, mảng bám này khiến động mạch trở nên hẹp và cứng, gây cản trở lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng như tim, não, thận và chi dưới. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh mạch vành, đột quỵ và suy tim, đặc biệt thường gặp ở người cao tuổi.
Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch có liên quan mật thiết đến lối sống và yếu tố nguy cơ sức khỏe. Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, ít rau xanh và chất xơ dễ làm tăng lượng cholesterol xấu trong máu. Thói quen hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, ít vận động và căng thẳng kéo dài cũng làm tổn thương thành mạch và thúc đẩy sự hình thành mảng bám. Ngoài ra, người bị cao huyết áp, tiểu đường, béo phì hay có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch đều có nguy cơ cao. Trước tình hình đó, các chương trình đào tạo tại Cao đẳng Vật lý trị liệu đã nhấn mạnh vai trò của vận động trị liệu trong cải thiện tuần hoàn máu, hỗ trợ phòng ngừa bệnh lý tim mạch.
Triệu chứng xơ vữa động mạch thường tiến triển âm thầm, nhiều người không nhận ra cho đến khi bệnh đã nặng. Một số dấu hiệu cảnh báo có thể gồm đau tức ngực khi gắng sức, khó thở, tê bì hoặc đau nhức chân tay khi đi bộ, chóng mặt, mệt mỏi bất thường. Khi mảng bám vỡ ra, cục máu đông hình thành và gây tắc nghẽn động mạch, hậu quả là nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ rất nguy hiểm. Vì vậy, việc thăm khám sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm kiểm tra mỡ máu, huyết áp, đường huyết là biện pháp quan trọng để phát hiện sớm.
Điều trị xơ vữa động mạch thường kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc. Người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo giàu omega-3 và hạn chế thịt đỏ, đồ chiên rán. Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia và tập luyện thể dục đều đặn như đi bộ, bơi, yoga sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm tiến triển bệnh. Bác sĩ có thể kê thuốc hạ mỡ máu, thuốc kiểm soát huyết áp hoặc thuốc chống đông để ngăn chặn biến chứng. Ở trường hợp nặng, phẫu thuật nong mạch, đặt stent hoặc bắc cầu động mạch vành có thể được chỉ định. Những kiến thức và kỹ năng phục hồi sau điều trị tim mạch hiện nay cũng được chú trọng tại các cơ sở đại học Phục hồi chức năng, nhằm giúp bệnh nhân lấy lại khả năng vận động, cải thiện chất lượng sống sau can thiệp y tế.
Ngoài điều trị y học, việc chăm sóc hàng ngày đóng vai trò vô cùng quan trọng. Gia đình cần hỗ trợ bệnh nhân duy trì lối sống lành mạnh, theo dõi huyết áp và mỡ máu định kỳ. Người bệnh nên duy trì cân nặng hợp lý, tránh căng thẳng và giữ tinh thần thoải mái. Các hoạt động vận động nhẹ nhàng như đi dạo, dưỡng sinh hay tập thở cũng rất tốt cho tim mạch. Trong bối cảnh dân số đang già hóa nhanh chóng, việc chú trọng đến chăm sóc sức khỏe người cao tuổi không chỉ giúp phòng ngừa xơ vữa động mạch mà còn hạn chế nhiều bệnh lý mạn tính khác, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người già.