Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Người già thường xuyên đối mặt với tình trạng mất ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp phục hồi chức năng đúng cách sẽ giúp cải thiện giấc ngủ, nâng cao chất lượng cuộc sống tuổi già.
Vì sao người già hay bị mất ngủ?
Mất ngủ là một trong những rối loạn giấc ngủ phổ biến ở người cao tuổi. Theo các giảng viên đại học ngành phục hồi chức năng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể nói đến như:
Sự lão hóa tự nhiên: Khi tuổi tác tăng lên, cơ thể giảm tiết melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ, khiến người già khó ngủ hoặc dễ tỉnh giấc.
Các bệnh lý mạn tính: Bệnh tim mạch, tiểu đường, thoái hóa khớp, Parkinson hay Alzheimer có thể gây đau nhức, khó chịu, làm giấc ngủ bị gián đoạn.
Tác dụng phụ của thuốc: Người cao tuổi thường phải dùng nhiều loại thuốc cùng lúc, trong đó có thuốc gây kích thích thần kinh, dẫn đến mất ngủ.
Yếu tố tâm lý: Lo âu, cô đơn, stress hay trầm cảm cũng là nguyên nhân khiến người già khó ngủ sâu.
Thói quen sinh hoạt: Ngủ trưa quá nhiều, ít vận động, lạm dụng cà phê, trà hoặc thức uống kích thích vào buổi chiều tối dễ gây mất ngủ.
Mất ngủ kéo dài không chỉ gây mệt mỏi, suy nhược mà còn làm tăng nguy cơ suy giảm trí nhớ, khó tập trung; Mất cân bằng nội tiết, dễ mắc các bệnh chuyển hóa; Hệ miễn dịch yếu, dễ bị nhiễm bệnh; Tăng nguy cơ té ngã, đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
Theo các thầy cô giảng dạy cao đẳng ngành vật lý trị liệu, giấc ngủ có vai trò quan trọng trong việc phục hồi thể lực và tinh thần. Do đó, việc điều trị và phòng ngừa mất ngủ ở người cao tuổi cần được quan tâm đúng mức.
Biện pháp chăm sóc người già cải thiện giấc ngủ
Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị mất ngủ tập trung vào việc cải thiện thể trạng, tinh thần và thiết lập thói quen lành mạnh. Một số phương pháp hiệu quả gồm:
Vật lý trị liệu và vận động nhẹ: Các bài tập như đi bộ, yoga, khí công hoặc thái cực quyền giúp cơ thể thư giãn, tăng tuần hoàn máu và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Đây cũng là những kiến thức mà sinh viên đại học ngành phục hồi chức năng được học để áp dụng vào thực tế chăm sóc người bệnh.
Liệu pháp thư giãn: Thiền, hít thở sâu hoặc nghe nhạc nhẹ giúp an thần, giảm căng thẳng trước khi ngủ.
Xoa bóp và massage trị liệu: Kỹ thuật massage nhẹ nhàng giúp giảm đau nhức xương khớp, giải phóng cơ bắp, hỗ trợ người già dễ ngủ hơn.
Điều chỉnh lối sống: Ngủ đúng giờ, hạn chế ngủ ngày quá nhiều, tránh sử dụng chất kích thích buổi tối và giữ phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát.
Chế độ dinh dưỡng cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ:
– Bổ sung thực phẩm giàu tryptophan như sữa ấm, chuối, hạt óc chó giúp dễ ngủ.
– Ăn nhiều rau xanh, cá béo, trái cây tươi để tăng cường dưỡng chất cho não bộ.
– Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường hoặc caffein vào buổi tối.
Người cao tuổi rất cần sự quan tâm, trò chuyện và đồng hành từ gia đình để giảm cảm giác cô đơn, lo âu, yếu tố gây mất ngủ phổ biến. Ngoài ra, việc tham gia các câu lạc bộ dưỡng sinh, sinh hoạt cộng đồng cũng giúp tinh thần lạc quan, góp phần ngủ ngon hơn.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc an thần liều thấp hoặc điều trị bệnh lý nền gây mất ngủ. Tuy nhiên, song song với điều trị y khoa, việc áp dụng các phương pháp phục hồi chức năng, đặc biệt từ đội ngũ được đào tạo bài bản tại các trường cao đẳng ngành phục hồi chức năng, mang lại hiệu quả bền vững và ít tác dụng phụ hơn.
Mất ngủ ở người già là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể cải thiện bằng cách kết hợp thay đổi lối sống, dinh dưỡng hợp lý, vận động phù hợp và các phương pháp phục hồi chức năng. Sự quan tâm từ gia đình cùng sự hỗ trợ chuyên môn sẽ giúp người cao tuổi duy trì giấc ngủ ngon, sống khỏe và an vui.