Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người già. Hiểu đúng nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị sẽ giúp bảo vệ đôi mắt sáng khỏe, đồng thời phòng ngừa biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Theo các chuyên gia y tế và giảng viên từ đại học ngành phục hồi chức năng, đục thủy tinh thể xảy ra do sự thay đổi cấu trúc protein trong mắt. Khi tuổi tác tăng, thủy tinh thể vốn trong suốt sẽ dần bị mờ đục, khiến ánh sáng không thể đi qua để đến võng mạc. Đây là cơ chế chính gây giảm thị lực ở người cao tuổi.
– Ngoài yếu tố tuổi tác, còn nhiều nguyên nhân khác khiến bệnh tiến triển nhanh hơn, bao gồm:
– Bệnh lý mạn tính: Tiểu đường, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ tổn thương mắt.
– Môi trường sống: Thường xuyên tiếp xúc ánh nắng, tia UV mà không có bảo vệ mắt.
– Thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều gây stress oxy hóa, làm mắt nhanh lão hóa.
– Thiếu dinh dưỡng: Ăn uống nghèo vitamin A, C, E và omega-3 khiến thủy tinh thể suy yếu.
Như vậy, đục thủy tinh thể không chỉ đơn thuần là dấu hiệu lão hóa, mà còn chịu tác động từ nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài cơ thể.
Đục thủy tinh thể tiến triển chậm và không gây đau, nhưng sẽ để lại hàng loạt triệu chứng khó chịu:
– Mắt nhìn mờ như có màn sương che phủ, khó tập trung.
– Nhìn đôi hoặc có quầng sáng khi nhìn vào đèn hoặc ánh sáng mạnh.
– Khó phân biệt màu sắc, hình ảnh không rõ ràng.
– Thị lực giảm rõ vào ban đêm, lái xe hoặc đi lại trong bóng tối gặp nguy hiểm.
– Thường xuyên thay đổi kính thuốc, nhưng vẫn không cải thiện rõ.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây mất thị lực vĩnh viễn.
Ở giai đoạn đầu, khi thủy tinh thể mới mờ nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc nhỏ mắt hoặc bổ sung dinh dưỡng giàu chất chống oxy hóa để làm chậm quá trình tiến triển. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời.
Phẫu thuật thay thủy tinh thể bằng thấu kính nhân tạo là phương pháp hiệu quả và phổ biến nhất hiện nay. Với kỹ thuật này, thủy tinh thể mờ đục sẽ được loại bỏ và thay thế bằng một thấu kính nhân tạo trong suốt. Sau phẫu thuật, thị lực cải thiện nhanh chóng, người bệnh có thể sinh hoạt bình thường chỉ sau vài ngày.
Song song với điều trị y tế, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng thị giác đóng vai trò quan trọng, giúp người già tập thích nghi với thị lực mới, giảm nguy cơ té ngã và cải thiện khả năng tự chăm sóc bản thân.
Để mắt phục hồi tốt sau phẫu thuật, người bệnh cần:
– Tuân thủ đúng hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ.
– Giữ vệ sinh mắt, tránh bụi bẩn và nước bẩn xâm nhập.
– Không dụi mắt, không mang vác nặng trong thời gian đầu.
– Tái khám định kỳ để kiểm tra sự thích ứng của thủy tinh thể nhân tạo.
Gia đình nên hỗ trợ người già bằng cách chuẩn bị môi trường sống an toàn, đủ ánh sáng, hạn chế vật cản dễ gây vấp ngã. Ngoài ra, chế độ ăn giàu rau xanh, cá hồi, hạt óc chó, trứng và sữa cũng giúp mắt khỏe mạnh hơn.
Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Người già có thể giảm nguy cơ đục thủy tinh thể bằng những cách sau:
– Dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin A, C, E và lutein.
– Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia: Giúp làm chậm quá trình lão hóa.
– Đeo kính bảo vệ mắt: Khi ra ngoài trời nắng hoặc môi trường nhiều bụi.
– Kiểm soát bệnh lý nền: Duy trì huyết áp, đường huyết ổn định.
– Khám mắt định kỳ: Ít nhất 6 tháng một lần để phát hiện sớm bất thường.
Đục thủy tinh thể là bệnh mắt phổ biến ở người cao tuổi, gây suy giảm thị lực và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách, người già hoàn toàn có thể duy trì đôi mắt sáng khỏe. Bên cạnh sự hỗ trợ của y tế, gia đình và xã hội, những chương trình giảng dạy tại cao đẳng ngành phục hồi chức năng cũng ngày càng chú trọng đến việc trang bị kiến thức phục hồi thị giác, giúp nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe mắt cho cộng đồng người cao tuổi.