Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Da khô và ngứa ngáy là tình trạng phổ biến ở người cao tuổi. Nguyên nhân chính là do quá trình lão hóa làm giảm khả năng sản xuất dầu bảo vệ tự nhiên, khiến độ ẩm của da bị mất đi dễ dàng hơn. Tình trạng vừa mất nước, vừa thiếu dầu này gây nên hiện tượng da khô, bong tróc và ngứa.
Đặc điểm cấu tạo da
Da đóng vai trò như hàng rào bảo vệ và giữ ẩm. Hiệu quả này phụ thuộc vào các lớp cấu tạo:
– Lớp Sừng: Là lớp ngoài cùng, chứa tế bào da, protein, nước và chất béo, có chức năng khóa ẩm và ngăn hơi nước bay hơi.
– Lớp Hạ Bì: Chứa collagen, elastin, axit hyaluronic giúp da căng và đàn hồi. Lớp này còn chứa tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn, tiết ra chất béo bôi trơn giúp giữ ẩm cho da.
Nguyên nhân gây khô da ở người cao tuổi
Theo các giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu hi lão hóa, tất cả các lớp da đều bị thay đổi:
– Lão hóa lớp sừng: Khả năng sản sinh tế bào mới giảm sút. Thời gian thay da tăng gấp đôi (từ 4 tuần lên 8 tuần), khiến lớp sừng mỏng hơn và khả năng giữ ẩm bị suy giảm, đặc biệt ở các vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (cổ, mặt, tay).
– Lão hóa lớp hạ bì: Các sợi elastin và collagen mỏng đi, mất dần khả năng đàn hồi, dẫn đến da chảy xệ, chùng nhão.
– Suy giảm chức năng tuyến: Tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn không còn hoạt động tốt, làm giảm tiết chất béo và mỡ dưới da, khiến da bị khô rõ rệt.
Ngoài ra, các yếu tố bên ngoài và bên trong cũng góp phần:
– Yếu tố bên ngoài: Tắm nước quá nóng, sử dụng xà phòng/chất tẩy rửa mạnh, không khí khô hanh (mùa đông), tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, sử dụng điều hòa/máy sưởi.
– Yếu tố bên trong: Cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, mất nước, các bệnh mãn tính (thận, suy tuyến giáp), và tác dụng phụ của một số loại thuốc (lợi tiểu, axit retinoic).
Giải pháp điều trị và phòng tránh khô da
1. Điều trị
– Hạn chế tắm thường xuyên: Do tuyến bã nhờn giảm hoạt động, người cao tuổi không cần tắm quá nhiều. Hạn chế tắm hàng ngày bằng xà phòng và nước ấm nóng.
– Sử dụng Xịt tắm khô thảo dược: Dùng xen kẽ các ngày tắm bằng nước để đảm bảo vệ sinh, loại bỏ vi sinh vật mà vẫn giảm nguy cơ mất nước của da.
– Cấp ẩm: Thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên để cải thiện hàng rào bảo vệ da và giảm ngứa, tránh tình trạng gãi gây trầy xước và nhiễm khuẩn.
– Tìm kiếm sự chăm sóc y tế: Nếu da bị trầy xước, nhiễm khuẩn do gãi, cần gặp bác sĩ để được điều trị thích hợp.
2. Phòng tránh
Các chuyên gia tại Đại học ngành phục hồi chức năng cho biết để ngăn ngừa hoặc làm chậm tiến trình khô da, cần thực hiện các biện pháp sau:
– Chăm sóc da nhẹ nhàng:
+ Sử dụng sản phẩm có độ kiềm thấp (pH ≤ 5), chứa nhiều chất dưỡng ẩm, có nguồn gốc thảo dược tự nhiên, và không chứa chất hoạt động bề mặt hóa học hay hương thơm nhân tạo/cồn.
+ Thoa nước cân bằng và kem dưỡng ẩm đều đặn sáng và tối, hoặc liên tục nếu da quá khô.
– Thay đổi thói quen tắm: Không tắm bằng nước quá nóng và không tắm quá lâu. Sử dụng xịt tắm khô thảo dược xen kẽ.
– Bảo vệ cơ thể:
+ Bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể.
+ Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời bằng cách mặc áo chống nắng, đội mũ/che ô khi ra ngoài.
+ Lựa chọn quần áo mềm mại, thoáng mát.
– Kiểm soát thói quen: Khi da bị khô ngứa, cần cố gắng hết sức không gãi hay chà xát để tránh nhiễm trùng da.