Tại sao người cao tuổi dễ bị mỡ máu cao? Nguyên nhân và cách phòng tránh

Mỡ máu cao ở người cao tuổi (hay rối loạn chuyển hóa lipid) là tình trạng tăng các thành phần mỡ xấu như LDL – Cholesterol, Triglycerid và giảm thành phần mỡ tốt HDL – Cholesterol. Đây là bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở những người trên 60 tuổi, gây ra nhiều hệ lụy đối với tim mạch và sức khỏe tổng thể.

Theo thống kê, khoảng 26% người Việt Nam trong độ tuổi 25 – 74 bị máu nhiễm mỡ, trong đó tỷ lệ mắc bệnh ở người già chiếm phần lớn. Vậy vì sao tình trạng này thường gặp ở người cao tuổi và cần lưu ý những gì để phòng tránh?

Suy giảm chức năng cơ thể theo tuổi tác

Khi tuổi càng cao, quá trình lão hóa diễn ra mạnh mẽ khiến chức năng của nhiều cơ quan bị suy giảm, đặc biệt là gan, mật – những cơ quan có vai trò điều tiết và đào thải mỡ trong cơ thể. Việc vận chuyển chất béo kém hiệu quả dẫn đến tình trạng tích tụ mỡ trong thành mạch máu, gây tăng cholesterol và hình thành mảng xơ vữa.

Ngoài yếu tố tuổi tác, người cao tuổi thường mắc kèm các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh gan nhiễm mỡ, béo phì… Đây đều là những nguyên nhân thúc đẩy tình trạng rối loạn mỡ máu trở nên nghiêm trọng hơn.

Chế độ ăn uống mất cân bằng

Thói quen ăn uống giàu chất béo bão hòa, dầu mỡ động vật, đồ chiên rán hay nhiều tinh bột tinh chế làm tăng nguy cơ mỡ máu cao ở người cao tuổi. Các loại thực phẩm như bơ, mỡ, nội tạng động vật hay lòng đỏ trứng chứa hàm lượng cholesterol lớn, trong khi lượng rau xanh và chất xơ lại không được bổ sung đầy đủ.

Chất xơ, vitamin từ rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt có vai trò quan trọng trong việc hạn chế hấp thụ cholesterol và thải trừ mỡ thừa ra ngoài. Tuy nhiên, nhiều người cao tuổi lại chưa duy trì chế độ ăn lành mạnh, dẫn đến tình trạng rối loạn mỡ máu tiến triển nặng.

Ngoài ra, thói quen ăn quá no, đặc biệt vào buổi tối hoặc ăn đêm, cũng khiến dạ dày chịu áp lực, ảnh hưởng đến tiêu hóa và làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ thừa trong máu.

Ít vận động, ngại luyện tập

Một nguyên nhân phổ biến khác là thói quen ít vận động. Người cao tuổi thường lo ngại té ngã, đau nhức xương khớp hoặc cho rằng vận động không còn phù hợp với thể trạng. Tuy nhiên, việc duy trì lối sống tĩnh tại khiến mỡ dễ lắng đọng trong mạch máu, gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.

Các chuyên gia khuyến cáo, người cao tuổi nên duy trì những hình thức vận động nhẹ nhàng và an toàn như đi bộ, đạp xe, yoga hoặc bơi lội. Chỉ cần tập khoảng 30 phút mỗi ngày, chia thành nhiều lần, kết hợp khởi động kỹ và uống đủ nước sẽ giúp giảm nguy cơ mỡ máu cao, đồng thời cải thiện sức khỏe tim mạch và hệ xương khớp.

Biện pháp khắc phục và phòng ngừa

Để phòng tránh mỡ máu cao, người cao tuổi nên:

• Ăn uống điều độ, giảm thực phẩm giàu cholesterol, ưu tiên rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá và các thực phẩm giàu canxi.
• Tránh ăn quá nhiều vào buổi tối, không ăn đêm.
• Tập luyện đều đặn, phù hợp với thể trạng để duy trì cân nặng hợp lý.
• Khám sức khỏe định kỳ để theo dõi chỉ số mỡ máu, đường huyết, huyết áp.

Song song với đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và đào tạo đội ngũ y tế chuyên sâu trong lĩnh vực chăm sóc người già, phục hồi chức năng cũng rất quan trọng. Các cơ sở đào tạo như Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng hay Cao đẳng Vật lý trị liệu đang góp phần cung cấp nguồn nhân lực có tay nghề, hỗ trợ người cao tuổi điều trị và quản lý bệnh lý mạn tính, trong đó có rối loạn mỡ máu.

Mỡ máu cao là bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi, xuất phát từ nhiều nguyên nhân như lão hóa cơ thể, chế độ ăn uống chưa hợp lý và ít vận động. Tuy nhiên, tình trạng này hoàn toàn có thể kiểm soát bằng cách thay đổi lối sống khoa học, kết hợp với thăm khám y tế thường xuyên. Bên cạnh đó, sự phát triển của các chương trình đào tạo tại Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng và Cao đẳng Vật lý trị liệu cũng sẽ đóng góp quan trọng trong việc hỗ trợ chăm sóc sức khỏe, nâng cao chất lượng sống cho người cao tuổi trong bối cảnh dân số đang già hóa nhanh chóng.