Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Rối loạn giấc ngủ là một trong những triệu chứng phổ biến và gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống đặc biệt ở người cao tuổi. Tình trạng này không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, uể oải mà còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn khác.
Các dạng rối loạn giấc ngủ phổ biến ở người cao tuổi
Theo các giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu, rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi thường được chia thành hai dạng chính: mất ngủ và đảo lộn giấc ngủ.
1. Mất ngủ: Đây là tình trạng người cao tuổi ngủ không đủ giấc, thường dưới 4 tiếng mỗi đêm. Họ có thể khó đi vào giấc ngủ, ngủ muộn, hoặc dễ dàng chìm vào giấc ngủ nhưng lại thức giấc sớm và không thể ngủ lại được. Mất ngủ kéo dài khiến người bệnh luôn trong trạng thái mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng vào ban ngày.
Nguyên nhân gây mất ngủ rất đa dạng, có thể đến từ những yếu tố bên ngoài như môi trường ồn ào, thói quen sử dụng chất kích thích (cà phê, trà, rượu), hoặc dùng thuốc điều trị các bệnh khác. Bên cạnh đó, mất ngủ còn liên quan đến các bệnh lý mạn tính như đau cơ xương khớp, dị ứng, các vấn đề về tim mạch, hô hấp hay tiêu hóa (trào ngược thực quản, tiểu đêm). Ở người cao tuổi, trầm cảm và lo âu kéo dài cũng là những nguyên nhân hàng đầu gây mất ngủ.
2. Đảo lộn giấc ngủ: Dạng rối loạn này biểu hiện bằng việc người cao tuổi không ngủ được vào ban đêm nhưng lại ngủ quá nhiều vào ban ngày. Hiện tượng này thường xảy ra do chức năng não bộ bị rối loạn trong quá trình lão hóa hoặc sau một cơn bệnh nặng, đặc biệt là sau tai biến mạch máu não.
Các biện pháp điều trị và cải thiện rối loạn giấc ngủ
Nếu rối loạn giấc ngủ ở mức độ nhẹ, bạn có thể tự cải thiện bằng cách điều chỉnh lối sống và thói quen sinh hoạt.
– Tránh xa các chất kích thích: Caffein trong cà phê, trà hay sô-cô-la có thể ngăn cản cơ chế gây buồn ngủ tự nhiên của não bộ. Nicotin trong thuốc lá và cồn trong rượu cũng làm giảm chất lượng giấc ngủ. Tốt nhất là không sử dụng các chất này vào buổi chiều hoặc trước khi đi ngủ.
– Ngủ trưa hợp lý: Một giấc ngủ trưa ngắn 15-20 phút có thể giúp cơ thể tỉnh táo hơn, nhưng tránh ngủ quá lâu để không ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm.
– Tập thể dục đều đặn: Vận động thường xuyên như đi bộ, bơi lội… giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ hơn và ngủ sâu hơn. Tuy nhiên, nên tránh tập luyện cường độ cao trong vài giờ trước khi ngủ.
– Thiết lập lịch ngủ khoa học: Tạo thói quen đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả cuối tuần. Điều này giúp đồng bộ hóa đồng hồ sinh học của cơ thể.
– Tạo không gian ngủ thoải mái: Phòng ngủ nên được giữ yên tĩnh, tối và mát mẻ. Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính hay xem TV trước khi ngủ. Thay vào đó, bạn có thể đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ.
– Chú ý đến bữa ăn tối: Ăn tối sớm và lựa chọn các món ăn dễ tiêu hóa. Tránh ăn quá no hoặc uống nhiều nước trước khi ngủ 2-3 giờ để giảm thiểu việc phải thức giấc đi tiểu đêm.
Các chuyên gia Cao đẳng ngành phục hồi chức năng lưu ý nếu các biện pháp trên không hiệu quả và tình trạng rối loạn giấc ngủ kéo dài, đặc biệt là khi đi kèm với các triệu chứng mệt mỏi ban ngày nghiêm trọng, người cao tuổi cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn. Các chuyên gia sẽ giúp xác định nguyên nhân (bệnh lý hoặc tâm thần) và đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất, giúp bạn lấy lại giấc ngủ ngon và nâng cao chất lượng cuộc sống.