Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Phù chân là một trong những hiện tượng sức khỏe phổ biến ở người cao tuổi. Mặc dù đôi khi chỉ là kết quả của việc đứng hoặc ngồi lâu, nhưng trong nhiều trường hợp, đây lại là một dấu hiệu cảnh báo của một bệnh lý nghiêm trọng.
Thế nào là Phù chân?
Phù chân là tình trạng sưng to ở bàn chân, mắt cá chân và cẳng chân do sự tích tụ chất lỏng trong các mô. Hiện tượng này xảy ra khi các mao mạch ở chân bị rò rỉ dịch, khiến cơ thể phản ứng bằng cách giữ lại nhiều natri và nước để bù đắp, dẫn đến sự ứ đọng dịch ngày càng nghiêm trọng. Người già bị phù chân thường cảm thấy nặng nề, khó di chuyển, và thậm chí toàn bộ chân có thể biến dạng. Phù nề có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai chân, và nếu không được điều trị sớm, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như loét da do lưu thông máu kém.
Những nguyên nhân chính gây phù chân ở người già
Theo các giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu, tỷ lệ phù chân ở người cao tuổi cao hơn hẳn so với người trẻ, chủ yếu do sự suy giảm chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Các nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm:
– Bệnh lý tim mạch: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Khi tim bị suy yếu, khả năng bơm máu về tim bị giảm, dẫn đến tăng áp lực máu trong tĩnh mạch và mao mạch ở chân. Sự ứ đọng máu và dịch này là nguyên nhân trực tiếp gây ra phù nề.
– Biến chứng của bệnh đái tháo đường: Người mắc bệnh tiểu đường lâu năm dễ bị tổn thương các tĩnh mạch ở chân. Các van tĩnh mạch bị suy yếu khiến máu không thể lưu thông hiệu quả, ứ đọng lại và gây phù.
– Vấn đề về gan và thận: Gan và thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa dịch cơ thể. Khi gan bị xơ, hoặc thận suy giảm chức năng lọc, quá trình bài tiết và tái hấp thụ chất lỏng bị rối loạn, dẫn đến tích tụ nước và gây phù.
– Chế độ dinh dưỡng và lối sống: Một chế độ ăn nhiều muối hoặc tinh bột có thể làm cơ thể giữ nước. Bên cạnh đó, việc thiếu hụt vitamin B1, ít vận động, đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu, và tăng cân cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ phù chân.
– Các nguyên nhân khác: Phù chân cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc đang sử dụng, do viêm tắc tĩnh mạch, suy van tĩnh mạch chân, hoặc do chấn thương.
Cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả
Các chuyên gia Cao đẳng ngành phục hồi chức năng lưu ý phù chân là một vấn đề cần được can thiệp sớm. Bên cạnh việc điều trị các bệnh lý nền theo chỉ định của bác sĩ, một số biện pháp đơn giản dưới đây có thể giúp cải thiện tình trạng này:
– Điều chỉnh chế độ ăn uống: Giảm lượng muối trong bữa ăn hàng ngày là ưu tiên hàng đầu. Tăng cường các loại rau xanh, trái cây, và uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ thận lọc và bài tiết chất thải.
– Duy trì vận động hợp lý: Khuyến khích người cao tuổi đi bộ nhẹ nhàng 1-2 giờ mỗi ngày. Việc vận động đều đặn giúp tăng cường lưu thông máu, bơm chất lỏng dư thừa về tim và giảm phù nề.
– Tránh đứng/ngồi quá lâu: Hạn chế các tư thế bất động. Nếu phải ngồi lâu, nên thường xuyên đứng dậy đi lại vài phút. Khi nghỉ ngơi, có thể gác chân lên cao để máu lưu thông tốt hơn.
– Massage nhẹ nhàng: Massage chân giúp tạo áp lực lên vùng bị phù, hỗ trợ di chuyển chất lỏng dư thừa, giúp giảm sưng và mang lại cảm giác dễ chịu.
Phù chân ở người già không phải lúc nào cũng vô hại. Việc chủ quan có thể bỏ lỡ những dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý nghiêm trọng như suy tim, xơ gan, hoặc suy thận. Do đó, khi thấy các dấu hiệu phù nề, dù là nhẹ nhất, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có phương pháp điều trị hiệu quả nhất.