Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Bệnh Alzheimer là một trong những rối loạn thoái hóa thần kinh phổ biến nhất ở người cao tuổi, gây suy giảm trí nhớ, khả năng tư duy và ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính hiện có hơn 55 triệu người trên toàn cầu sống chung với sa sút trí tuệ, trong đó Alzheimer chiếm khoảng 60 – 70%. Mỗi năm có thêm gần 10 triệu ca mới, khiến căn bệnh này trở thành một trong những thách thức y tế – xã hội lớn nhất của thế kỷ 21.
Tại Việt Nam, dân số đang bước vào giai đoạn già hóa nhanh, dự báo đến năm 2050, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm một phần tư dân số. Điều này đồng nghĩa với việc số ca Alzheimer và các dạng sa sút trí tuệ khác sẽ tăng mạnh, gây sức ép lớn lên hệ thống y tế, an sinh xã hội và từng gia đình. Tuy chưa có phương pháp chữa trị triệt để, song nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa hoặc làm chậm tiến triển thông qua lối sống lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý và sự hỗ trợ từ các liệu pháp phục hồi chức năng.
Các biện pháp phòng chống Alzheimer
- Tăng cường vận động thể chất
Hoạt động thể chất thường xuyên giúp tăng cường tuần hoàn máu, cung cấp oxy cho não bộ và kích thích các tế bào thần kinh duy trì kết nối. Người cao tuổi có thể lựa chọn những hình thức vận động phù hợp như đi bộ, đạp xe, yoga, dưỡng sinh hoặc tham gia các lớp phục hồi chức năng cộng đồng. Việc rèn luyện đều đặn không chỉ cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn làm chậm tiến trình thoái hóa thần kinh.
-
Dinh dưỡng khoa học
Nhiều công trình nghiên cứu khẳng định chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải – giàu rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, cá, dầu thực vật và hạt giàu omega-3 – có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh. Ngược lại, việc tiêu thụ nhiều đường tinh luyện, đồ chiên rán và thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ viêm, gây hại cho não bộ. Chế độ ăn uống cân bằng không chỉ giảm nguy cơ Alzheimer mà còn phòng ngừa các bệnh tim mạch, tiểu đường – những yếu tố nguy cơ liên quan trực tiếp đến bệnh lý này.
-
Rèn luyện trí não
Não bộ cũng cần được “tập thể dục” như cơ bắp. Tham gia các hoạt động trí tuệ như đọc sách, giải ô chữ, chơi cờ, học nhạc cụ hay ngoại ngữ giúp duy trì sự linh hoạt của các kết nối thần kinh. Đây là cách hữu hiệu để ngăn ngừa suy giảm nhận thức, đặc biệt trong giai đoạn trung niên và cao tuổi.
-
Kiểm soát bệnh lý nền
Các bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu nếu không được kiểm soát tốt sẽ làm tăng nguy cơ Alzheimer. Do đó, thăm khám định kỳ, tuân thủ chỉ dẫn điều trị và duy trì lối sống điều độ là biện pháp cần thiết để giảm thiểu rủi ro.
Vai trò của phục hồi chức năng trong hỗ trợ Alzheimer
Không chỉ dừng lại ở phòng bệnh, công tác phục hồi chức năng giữ vai trò quan trọng trong việc quản lý Alzheimer. Ngày nay, nhiều cơ sở đào tạo y tế như Đại học ngành kỹ thuật phục hồi chức năng đang hình thành đội ngũ chuyên gia có khả năng ứng dụng các liệu pháp vận động, trị liệu tâm lý – xã hội và huấn luyện trí nhớ cho người bệnh.
Các kỹ thuật này giúp bệnh nhân duy trì khả năng sinh hoạt, cải thiện sự độc lập và giảm áp lực chăm sóc cho gia đình. Nhiều mô hình tại châu Âu và Nhật Bản cho thấy, kết hợp giữa y học hiện đại, phục hồi chức năng và hỗ trợ cộng đồng không chỉ làm chậm tiến triển bệnh mà còn nâng cao chất lượng sống rõ rệt cho người bệnh. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi để xây dựng hệ thống dịch vụ phù hợp với điều kiện trong nước.
Phòng chống Alzheimer là hành trình dài, đòi hỏi sự phối hợp giữa mỗi cá nhân, gia đình, cộng đồng và toàn xã hội. Bắt đầu từ lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng hợp lý, rèn luyện trí tuệ đến việc phát triển mạng lưới hỗ trợ y tế – xã hội, tất cả đều góp phần tạo ra “lá chắn” bảo vệ trí nhớ và phẩm giá con người.
Trong bối cảnh già hóa dân số nhanh, việc đầu tư đào tạo nhân lực y tế cũng trở nên cấp thiết. Các chương trình tại Cao đẳng Vật lý trị liệu không chỉ cung cấp chuyên môn kỹ thuật mà còn góp phần định hình hệ thống chăm sóc người bệnh toàn diện, nhân văn. Đây là nền tảng để mỗi người cao tuổi tại Việt Nam có cơ hội sống khỏe mạnh, độc lập và hạnh phúc hơn, bất chấp thách thức mang tên Alzheimer.