Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Nhược cơ là bệnh lý thần kinh cơ thường gặp ở người cao tuổi, gây yếu cơ, mỏi mệt và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Việc phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách giúp cải thiện chức năng vận động và chất lượng cuộc sống.
Nhược cơ là một rối loạn mạn tính của hệ thần kinh – cơ, trong đó tín hiệu truyền từ dây thần kinh đến cơ bị gián đoạn khiến cơ không thể co bóp bình thường. Ở người cao tuổi, bệnh thường diễn tiến âm thầm, dễ nhầm lẫn với tình trạng yếu cơ do lão hóa. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, nhược cơ có thể gây khó thở, rối loạn nuốt, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và phương pháp phục hồi là bước đầu tiên giúp người bệnh duy trì cuộc sống độc lập và an toàn.
Nguyên nhân gây nhược cơ chủ yếu là do hệ miễn dịch hoạt động sai lệch, tạo ra các kháng thể tấn công vào các thụ thể acetylcholine – chất dẫn truyền thần kinh tại khớp nối thần kinh cơ. Ở người cao tuổi, quá trình lão hóa tự nhiên, stress kéo dài, rối loạn nội tiết hoặc sử dụng thuốc kéo dài có thể làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh. Ngoài ra, các yếu tố như bệnh tuyến ức, nhiễm virus hoặc di truyền cũng được xem là nguyên nhân tiềm ẩn. Trong các chương trình học tại Cao đẳng Vật lý trị liệu, sinh viên được trang bị kiến thức chuyên sâu về cơ chế hoạt động của hệ thần kinh – cơ, giúp họ có nền tảng vững vàng trong việc hỗ trợ điều trị và phục hồi chức năng cho bệnh nhân nhược cơ.
Triệu chứng của bệnh nhược cơ ở người cao tuổi thường khởi phát từ vùng mắt, mi mắt sụp xuống, nhìn đôi hoặc mờ. Sau đó, bệnh có thể lan đến các nhóm cơ khác như cơ mặt, cơ nhai, cơ cổ, tay và chân. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi nhanh khi vận động, nói khó, nuốt vướng hoặc khó thở khi bệnh nặng. Điểm đặc trưng của nhược cơ là các triệu chứng thường nặng hơn vào cuối ngày hoặc sau khi hoạt động, nhưng lại giảm bớt khi nghỉ ngơi. Chính vì vậy, việc chẩn đoán cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa thần kinh để tránh nhầm lẫn với các bệnh khác như Parkinson hay đột quỵ.
Điều trị nhược cơ ở người cao tuổi bao gồm sử dụng thuốc, vật lý trị liệu và điều chỉnh lối sống. Các thuốc ức chế men cholinesterase giúp cải thiện tín hiệu dẫn truyền thần kinh cơ, trong khi corticosteroid hoặc thuốc ức chế miễn dịch được dùng để giảm phản ứng tự miễn. Tuy nhiên, vì người già thường có nhiều bệnh nền, việc dùng thuốc cần theo dõi chặt chẽ để tránh tác dụng phụ. Cùng với đó, các bài tập vật lý trị liệu có vai trò vô cùng quan trọng giúp tăng sức bền cơ, cải thiện hô hấp và vận động. Ở các cơ sở đào tạo uy tín như Đại học Phục hồi chức năng, sinh viên được hướng dẫn chi tiết các phương pháp trị liệu chuyên biệt cho bệnh nhân nhược cơ như tập thở, xoa bóp, vận động có kiểm soát và hỗ trợ di chuyển an toàn, giúp họ trở thành những kỹ thuật viên có năng lực thực hành cao.
Bên cạnh điều trị y học, việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bị nhược cơ cần được thực hiện toàn diện. Gia đình nên hỗ trợ người bệnh trong sinh hoạt hằng ngày, tạo môi trường yên tĩnh, tránh căng thẳng tinh thần và khuyến khích nghỉ ngơi hợp lý. Người bệnh nên ăn các món mềm, dễ nuốt, chia nhỏ bữa để tránh mỏi cơ hàm. Các bài tập hít thở nhẹ, yoga hoặc thiền có thể giúp cải thiện tuần hoàn và tinh thần. Ngoài ra, cần duy trì chế độ ăn giàu protein, vitamin B và omega-3 để hỗ trợ hoạt động thần kinh – cơ. Việc kết hợp giữa điều trị y học, vật lý trị liệu và chăm sóc dinh dưỡng khoa học chính là chìa khóa giúp người già mắc bệnh nhược cơ hồi phục nhanh hơn, hạn chế tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống lâu dài.