Những loại thuốc người cao tuổi cần thận trọng khi sử dụng

Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý và thường phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị, tuy nhiên có không ít loại thuốc có thể tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ có hại…

• Chăm sóc người cao tuổi bị tiền đình cần lưu ý những vấn đề gì?
• Một số lưu ý về bệnh mạch vành ở người cao tuổi

Người cao tuổi cần cẩn trọng khi sử dụng thuốc

Theo dược sĩ Cao đẳng Dược Sài Gòn điều trị bằng thuốc là hình thức can thiệp y tế phổ biến nhất đối với nhiều bệnh lý cấp và mạn tính do tính hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh. Nhưng đối với người cao tuổi, những thay đổi sinh lý có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ, phân phối, chuyển hóa và đào thải thuốc.

Những thay đổi sinh lý này bao gồm tăng mỡ, giảm lượng nước trong cơ thể, giảm khối lượng cơ và thay đổi chức năng gan, thận và hệ thần kinh trung ương. Những thay đổi này làm người cao tuổi nhạy cảm hơn với các tác dụng phụ của thuốc, cũng như có thể gây ra các phản ứng bất lợi.

Vì vậy, khi dùng thuốc, dù là thuốc kê đơn theo chỉ định của bác sĩ hay thuốc không kê đơn, người cao tuổi đều cần phải rất thận trọng.

Nguyên tắc chung khi dùng thuốc cho người cao tuổi là hạn chế tối đa việc dùng thuốc, tránh lạm dụng thuốc. Nếu phải dùng thuốc, trước khi sử dụng người cao tuổi cần phải hiểu rõ tác dụng phụ của thuốc, khả năng tương tác với các thuốc khác đang dùng hàng ngày.

Những loại thuốc người cao tuổi cần thận trọng khi sử dụng

Có nhiều loại thuốc có rủi ro tiềm ẩn với người cao tuổi, dưới đây dược sĩ Cao đẳng dược TPHCM chia sẻ 6 loại thuốc phổ biến cần thận trọng khi sử dụng:

Thuốc giảm đau: Thuốc chống viêm, giảm đau không steroid (NSAID) như ibuprofen, meloxicam và naproxen được sử dụng phổ biến cả kê đơn và không kê đơn… nên được sử dụng thận trọng ở người lớn tuổi. Khi sử dụng thường xuyên, thuốc làm tăng nguy cơ loét dạ dày và chảy máu dạ dày ở những người trên 75 tuổi hoặc đang dùng các loại thuốc khác làm tăng nguy cơ chảy máu dạ dày như steroid và thuốc làm loãng máu… Ngoài ra, NSAID có thể làm tăng huyết áp, gây tổn thương thận và tăng nguy cơ đau tim.

Thuốc kháng histamin an thần: Thuốc kháng histamine an thần như diphenhydramine và doxylamine thường được sử dụng để điều trị dị ứng hoặc mất ngủ. Thuốc có tính kháng cholinergic cao, nghĩa là ngăn chặn chức năng bình thường của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine. Do đó, thuốc có thể gây khô miệng, táo bón, bí tiểu và lú lẫn. Nhóm thuốc này đặc biệt nên tránh dùng cho những người già mắc chứng sa sút trí tuệ vì có thể gây lú lẫn và mê sảng nặng hơn.

‎Thuốc chống co thắt: Nhóm thuốc này ngăn ngừa co thắt bàng quang, ruột hoặc dạ dày. Thuốc được sử dụng để điều trị bàng quang tăng hoạt, hội chứng ruột kích thích và say tàu xe. Ví dụ về thuốc chống co thắt là dicyclomine, hyoscyamine và scopolamine. Giống như thuốc kháng histamine, nhóm thuốc này cũng có tính kháng cholinergic cao, nghĩa là thuốc cũng có thể gây khô miệng, táo bón, bí tiểu và lú lẫn. Ở những người già mắc chứng mất trí nhớ hoặc các vấn đề về tiểu tiện như phì đại tuyến tiền liệt cần đặc biệt thận trọng khi dùng các loại thuốc này.

Thuốc chống loạn thần: Thuốc chống loạn thần như haloperidol, risperidone, olanzapine và quetiapine có liên quan đến việc tăng nguy cơ đột quỵ, suy giảm nhận thức nhanh hơn và tử vong khi sử dụng cho người già sa sút trí tuệ. Những loại thuốc này có thể được sử dụng để kiểm soát các hành vi của chứng sa sút trí tuệ, nhưng chỉ nên được sử dụng nếu các lựa chọn an toàn khác không thành công.

‎Thuốc benzodiazepine: Các thuốc benzodiazepin như alprazolam, lorazepam, temazepam và clonazepam được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ và lo lắng. Người cao tuổi nhạy cảm hơn nhiều với các tác dụng phụ có hại của các loại thuốc này so với người trẻ tuổi. Thuốc làm tăng nguy cơ mê sảng, té ngã, gãy xương. Ngoài ra, khi được sử dụng thường xuyên, thuốc có thể gây lệ thuộc.

Thuốc ngủ: Các loại thuốc trị mất ngủ như zolpidem và eszopiclone thường được dùng để điều trị chứng mất ngủ. Tương tự như các thuốc benzodiazepin, thuốc làm tăng nguy cơ mê sảng, té ngã, gãy xương khi sử dụng cho người lớn tuổi. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy rằng thuốc chỉ mang lại hiệu quả cải thiện tối thiểu cho giấc ngủ.

Nếu người cao tuổi đang dùng hoặc đang cân nhắc dùng một loại thuốc trong danh sách trên để đảm bảo sức khỏe người cao tuổi, cần trao đổi với bác sĩ về những tác dụng phụ có thể xảy ra của thuốc. Sự hợp tác cẩn thận, chặt chẽ giữa bệnh nhân, gia đình, dược sĩ và bác sĩ là cần thiết để xây dựng một chế độ dùng thuốc an toàn và hiệu quả nhất có thể.