Nguyên nhân phổ biến dẫn đến sa sút trí tuệ ở người cao tuổi

Sa sút trí tuệ ở người cao tuổi ngày càng phổ biến, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống người bệnh và người chăm sóc. Nhận biết sớm và can thiệp đúng lúc là chìa khóa kiểm soát bệnh.

• Huyết áp và nhịp tim của người cao tuổi ở mức bình thường là bao nhiêu?
• Điều trị hội chứng tiền đình ở người cao tuổi như thế nào?

Sa sút trí tuệ là gì?

Sa sút trí tuệ là tình trạng suy giảm chức năng nhận thức như trí nhớ, khả năng tư duy, ngôn ngữ, hành vi và khả năng tự chăm sóc bản thân. Đây không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa mà thường là biểu hiện của những tổn thương não bộ do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Theo bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn người mắc sa sút trí tuệ thường có biểu hiện như:

• Hay quên, đặc biệt là các sự kiện mới xảy ra
• Lẫn lộn thông tin cũ và mới
• Dễ cáu gắt, thay đổi cảm xúc bất thường
• Tránh tiếp xúc xã hội, thu mình lại

Ở giai đoạn đầu, người bệnh vẫn còn nhớ được những việc trong quá khứ nhưng dần dần sẽ mất khả năng định hướng, phán đoán và có thể quên cả đường về nhà. Khi bệnh trở nặng, khả năng nhận thức gần như mất hoàn toàn.

Sa sút trí tuệ được phân chia thành nhiều dạng, phổ biến nhất gồm:

• Alzheimer: Chiếm tới 60–70% tổng số ca, bắt đầu bằng suy giảm trí nhớ ngắn hạn và tiến triển chậm.
• Sa sút trí tuệ mạch máu: Do tổn thương mạch máu não, thường gặp ở người có tiền sử đột quỵ, cao huyết áp.
• Thoái hóa thùy trán – thái dương: Gây ảnh hưởng đến hành vi, cảm xúc và ngôn ngữ do teo vùng não trước trán và thái dương.
• Thể Lewy: Đặc trưng bởi rối loạn nhận thức, ảo giác, khó tập trung và vận động chậm chạp.

Mỗi dạng sa sút trí tuệ đều có đặc điểm riêng biệt về triệu chứng và tiến triển bệnh, đòi hỏi cách tiếp cận và chăm sóc phù hợp. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về cách phòng tránh và kiểm soát căn bệnh này, chúng ta cần xem xét kỹ các yếu tố gây ra tình trạng sa sút trí tuệ ở người cao tuổi.

Nguyên nhân gây sa sút trí tuệ ở người già

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ ở người cao tuổi, bao gồm:

• Tuổi tác: Người trên 65 tuổi có nguy cơ cao do não bộ lão hóa nhanh chóng.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc Alzheimer, nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Bệnh lý nền: Các bệnh như tiểu đường, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch… làm tăng rủi ro.
• Chấn thương sọ não: Té ngã, va đập ở người già có thể gây tổn thương não nghiêm trọng.
• Trầm cảm và cô đơn kéo dài: Gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng não.
• Lối sống thiếu lành mạnh: Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, ít vận động, hút thuốc, lạm dụng rượu bia cũng là yếu tố nguy cơ.

Những nguyên nhân trên không chỉ làm gia tăng nguy cơ mắc sa sút trí tuệ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tiến triển của bệnh. Chính vì vậy, việc chủ động xây dựng lối sống lành mạnh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe não bộ ở người cao tuổi.

Làm thế nào để phòng ngừa sa sút trí tuệ?

Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng có nhiều cách để giảm thiểu nguy cơ và làm chậm tiến trình bệnh:

• Tập luyện thể chất thường xuyên: Đi bộ, dưỡng sinh nhẹ nhàng 30 phút/ngày giúp tăng lưu thông máu lên não, cải thiện tâm trạng.
• Ăn uống hợp lý: Tăng cường rau xanh, trái cây, hạt, hạn chế đồ chiên rán, nhiều muối.
• Giữ tinh thần tích cực: Tham gia các hoạt động xã hội, giao lưu bạn bè, tránh cô lập.
• Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra 3 – 6 tháng/lần để phát hiện sớm các vấn đề về trí nhớ hoặc các bệnh lý liên quan.

Theo bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y Sài Gòn, sa sút trí tuệ là một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại ở người cao tuổi. Bệnh không chỉ khiến người bệnh suy giảm chức năng sống mà còn ảnh hưởng lớn đến cả gia đình. Những biểu hiện như hay quên, mất định hướng, thay đổi cảm xúc bất thường… là những dấu hiệu cần được chú ý. Chủ động phòng ngừa và chăm sóc hợp lý chính là cách giúp người cao tuổi sống vui, sống khỏe mỗi ngày.