Nguyên nhân gây bệnh quai bị và cách điều trị

Quai bị là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do siêu vi trùng thuộc nhóm Paramyxovirus gây ra. Đặc trưng là sưng đau tuyến nước bọt (chủ yếu là tuyến mang tai).

• Ngồi máy tính nhiều có hại gì cho sức khỏe của con người?
• Nổi mẩn đỏ ngứa ở tay và chân báo hiệu căn bệnh gì?

• Truy tìm nguyên nhân gây bệnh teo não ở người già

Bệnh quai bị sưng tuyến nước bọt ở mang tai

Ngoài ra, bệnh quai bị đôi khi kèm viêm tuyến sinh dục, viêm màng não, viêm tụy và một số cơ quan khác. Bệnh có thể xảy ra trên mọi lứa tuổi nhất là trẻ em.

Vậy bệnh quai bị có nguy hiểm không ? Bệnh được điều trị như thế nào cho có hiệu quả ? Hôm nay chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với một Bác sĩ hiện đang là giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur để cùng tìm hiểu nguyên nhân cũng như biện pháp điều trị và phòng ngừa căn bệnh này nhé !

Hỏi: Thưa Bác sĩ, có những nguyên nhân nào có thể gây ra bệnh quai bị ?

Bệnh quai bị do virus thuộc nhóm Paramyxovirus gây ra

Trả lời: Bệnh quai bị do virus thuộc nhóm Paramyxovirus. Khả năng lây lan bệnh rất nhanh chỉ cần một người bị nhiễm bệnh thì có thể những người xung quanh cũng mắc theo. Sau đây là cá đường lây truyền của bệnh quai bị:

Do người bệnh hắt hơi, ho, virus lan truyền trong không khí.

Do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh

Do ăn uống chung với người mắc bệnh

Dùng chung những vật dụng cá nhân như khăn tắm, khăn mặt, bàn chải đánh răng, quần áo,…với người bệnh.

Bệnh quai bị có thể gặp ở mọi lứa tuổi và thường gặp nhất ở trẻ em.

Hỏi: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ có thể cho biết biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân khi mắc bệnh quai bị là gì ?

Biểu hiện lâm sàng của bệnh quai bị

Trả lời:

Tiếp xúc với người bệnh quai bị, dịch bệnh tại địa phương. Chủng ngừa quai bị, tiền căn quai bị.

Bệnh sử: sốt, sưng hàm một hoặc hai bên (thể không điển hình: chỉ đau tuyến mang tai khi nhai hoặc uống thức uống chua).

Biểu hiện lâm sàng

Tuyến mang tai sưng, bờ thường không rõ, da trên tuyến không đỏ, không nóng, ấn vào đàn hồi, có thể có kèm sưng tuyến dưới hàm và dưới lưỡi. Lỗ Stenon sưng đỏ, đôi khi có giả mạc nhưng không có mủ.

Tìm biến chứng: Viêm màng não. Viêm tuyến sinh dục (tinh hoàn, mào tinh hoàn, buồng trứng): sưng tinh hoàn, ấn đau hố chậu một hoặc hai bên. Viêm tụy.

Hỏi: Vậy chúng ta cần làm các xét nghiệm cận lâm sàng nào khi bệnh nhân mắc bệnh quai bị ?

Xét nhiệm cận lâm sàng nào khi mắc bệnh quai bị

Trả lời:

Theo trang tin tức sức khỏe, khi bị mắc bệnh quai bị, cần làm những xét nghiệm cận lâm sàng sau:

Công thức máu: bạch cầu bình thường hoặc giảm, tỷ lệ Lympho tăng.

Amylase máu tăng 90% các trường hợp.

Dịch não tủy khi có dấu hiệu màng não, giúp phân biệt với viêm màng não do vi trùng: 0-2000 tế bào/mm3 , đa số là Lympho (giai đoạn sớm có thể là đa nhân).

Siêu âm tuyến mang tai khi cần phân biệt viêm hạch hay viêm tuyến mang tai do vi trùng.

Phân lập siêu vi trong máu, phết họng, dịch tiết lỗ Stenon, dịch não tủy, nước tiểu (nếu có thể để giúp chẩn đoán xác định).

Phương pháp miễn dịch học (phương pháp cố định bổ thể, ức chế ngưng kết hồng cầu hoặc ELISA) ít có giá trị chẩn đoán.

Chẩn đoán xác định

Dịch tễ: chưa chích ngừa quai bị, chưa mắc bệnh quai bị, có tiếp xúc với bệnh nhân quai bị 2-3 tuần trước. Lâm sàng có các biểu hiện sưng tuyến mang tai một hoặc hai bên, lỗ Stenon sưng đỏ. Kết quả cận lâm sàng: phân lập siêu vi (nếu có thể).

Chẩn đoán có thể: Sưng tuyến mang tai một hoặc hai bên.

Chẩn đoán phân biệt: Viêm tuyến mang tai vi trùng: sưng, nóng, đỏ, đau, chảy mủ từ lỗ Stenon, siêu âm vùng tuyến mang tai. Viêm hạch góc hàm: siêu âm vùng tuyến mang tai. Tắc ống dẫn tuyến nước bọt do sỏi: Sưng tuyến mang tai một hoặc hai bên tái đi tái lại. Chụp cản quang ống tuyến Stenon.

Hỏi: Bệnh quai bị có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nào ?

Trả lời:

Viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn

Viêm buồng trứng

Viêm màng não

Viêm tụy

Mất thính lực

Sẩy thai

Viêm cơ tim

Bất thường ở mắt

Hỏi: Nguyên tắc điều trị bệnh quai bị là gì và bệnh được điều trị như thế nào ?

Trả lời:

Nguyên tắc điều trị

Điều trị triệu chứng.

Phát hiện và điều trị biến chứng.

Điều trị triệu chứng

Sốt, đau tuyến mang tai: Acetaminophen 10-15mg/kg x 4 lần/ngày.

Chế độ ăn dễ nuốt.

Săn sóc răng miệng.

Viêm tinh hoàn: Nâng đỡ tại chỗ, nghỉ ngơi, hạn chế vận động. Prednison: 1mg/kg/ngày x 7-10 ngày. Viêm màng não: không cần điều trị kháng sinh, điều trị giảm đau, cần theo dõi để phân biệt với viêm màng não do vi trùng. Viêm tụy cấp: (phác đồ viêm tụy).

Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi và cách ly trong giai đoạn sốt đồng thời uống nhiều nước. Nên chọn thức ăn dạng lỏng, mềm, dễ nuốt và hạn chế nhai nhiều. Đồng thời giữ vệ sinh sạch sẽ, kiêng tắm nước lạnh.

Hỏi: Vậy để phòng ngừa quai bị chúng ta cần làm gì?

Cách phòng ngừa bệnh quai bị

Trả lời:

Là giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tôi thiết nghĩ để phòng ngừa quai bị chúng ta cần đảm bảo các vấn đề sau:

Cách ly tránh lây lan

Miễn dịch chủ động: Siêu vi sống giảm độc lực. Khả năng bảo vệ: 75 – 95%. Miễn dịch ít nhất 17 năm. Chỉ định > 1 tuổi (mọi thời điểm). Tác dụng phụ: Viêm tuyến mang tai sau chủng ngừa (nhẹ, hiếm xảy ra). Rối loạn thần kinh: chưa rõ nguyên nhân.

Hy vọng với những chia sẻ trên của Bác sĩ chúng ta có thêm kiến thức về căn bệnh quai bị này.

Nguồn: suckhoenguoicaotuoi.edu.vn