Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Mê sảng là tình trạng rối loạn nhận thức thường gặp ở người cao tuổi, gây lẫn lộn, mất phương hướng và thay đổi hành vi. Nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và điều trị kịp thời giúp bảo vệ sức khỏe toàn diện.
Mê sảng là gì?
Mê sảng (delirium) là rối loạn tâm thần cấp tính, xuất hiện đột ngột, thường kèm theo lẫn lộn, giảm chú ý và thay đổi trạng thái nhận thức. Tình trạng này phổ biến ở người cao tuổi, đặc biệt những người mắc bệnh mạn tính, sau phẫu thuật hoặc đang dùng nhiều loại thuốc. Theo các chuyên gia tại Đại học Phục hồi chức năng, phát hiện sớm mê sảng giúp giảm biến chứng, hạn chế nguy cơ té ngã và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân mê sảng ở người cao tuổi
1.Bệnh lý cấp tính hoặc mạn tính
Nhiễm trùng, mất nước, suy thận, suy gan hoặc rối loạn điện giải là những nguyên nhân thường gặp. Bệnh lý mạn tính như tiểu đường, tim mạch hoặc Parkinson cũng làm tăng nguy cơ xuất hiện mê sảng.
2.Thuốc và tác dụng phụ
Người cao tuổi sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc, đặc biệt thuốc an thần, ngủ, giảm đau hoặc corticoid, có thể gây rối loạn nhận thức, dẫn đến mê sảng.
3.Suy giảm chức năng não do tuổi tác
Lão hóa não và giảm khả năng tiếp nhận, xử lý thông tin làm người già nhạy cảm hơn với các tác nhân gây mê sảng.
4.Yếu tố môi trường và stress
Thay đổi môi trường đột ngột, nằm viện dài ngày, căng thẳng hoặc mất ngủ cũng là yếu tố góp phần gây mê sảng ở người cao tuổi.
Triệu chứng nhận biết mê sảng
Người bệnh thường xuất hiện lẫn lộn, mất phương hướng về thời gian và không gian, giảm chú ý, rối loạn giấc ngủ và thay đổi hành vi. Một số trường hợp có thể kích động, hoang tưởng hoặc ít nói, thờ ơ. Triệu chứng tiến triển nhanh, cần can thiệp sớm để hạn chế hậu quả nghiêm trọng.
Cách đánh giá và điều trị
1.Đánh giá lâm sàng
Bác sĩ quan sát biểu hiện hành vi, kiểm tra nhận thức, chú ý và tư duy, đồng thời loại trừ các nguyên nhân y tế cấp tính.
2.Điều trị nguyên nhân gốc rễ
Xử lý nhiễm trùng, mất nước, rối loạn điện giải hoặc điều chỉnh thuốc là bước quan trọng để cải thiện tình trạng mê sảng.
3.Hỗ trợ phục hồi chức năng
Người già cần tập luyện nhẹ nhàng, duy trì tương tác xã hội và tham gia các hoạt động nhận thức. Chương trình phục hồi từ Cao đẳng Phục hồi chức năng nhấn mạnh việc bắt đầu sớm giúp tăng cường khả năng tập trung, giảm lẫn lộn và cải thiện chất lượng sống.
4.Chăm sóc toàn diện
Đảm bảo môi trường yên tĩnh, đủ ánh sáng, hướng dẫn nhắc nhở, hỗ trợ dinh dưỡng và giấc ngủ. Gia đình và nhân viên y tế phối hợp chăm sóc giúp người bệnh an toàn, giảm nguy cơ té ngã và biến chứng.
Mê sảng là vấn đề nghiêm trọng ở người cao tuổi nhưng có thể kiểm soát nếu nhận biết sớm và điều trị kịp thời. Kết hợp xử lý nguyên nhân, phục hồi chức năng và chăm sóc toàn diện giúp cải thiện nhận thức, vận động và nâng cao chăm sóc sức khỏe người cao tuổi toàn diện.