Lưu ý khi lựa chọn thuốc bổ cho người già

Chọn thuốc bổ cho người già phải kỹ lưỡng để tránh tương tác, thừa chất và tác dụng phụ. Bài viết này nêu rõ lưu ý cần thiết giúp lựa sản phẩm an toàn, phù hợp và nâng cao sức khỏe.

Những thay đổi sinh lý ở người cao tuổi cần lưu ý

Khi tuổi tăng, khả năng hấp thu dinh dưỡng và chức năng gan thận giảm dần. Điều này làm thay đổi cách cơ thể xử lý vitamin, khoáng chất và các hoạt chất trong thuốc bổ. Đồng thời, người cao tuổi thường kèm nhiều bệnh mãn tính (huyết áp, tiểu đường, tim mạch) và dùng nhiều thuốc điều trị — yếu tố làm tăng nguy cơ tương tác thuốc. Vì vậy, việc chọn thuốc bổ phải dựa trên tình trạng sức khỏe, thuốc đang dùng và chỉ định của bác sĩ.

Xác định mục tiêu khi dùng thuốc bổ

Xác định đúng nhu cầu dinh dưỡng

Trước khi mua, hãy trả lời: Mục đích là bổ sung canxi cho xương, tăng cường trí nhớ, cải thiện tiêu hóa hay ổn định hệ miễn dịch? Việc xác định mục tiêu giúp chọn nhóm dưỡng chất phù hợp (ví dụ: canxi + vitamin D cho loãng xương; vitamin B và dầu cá cho trí não).

Ưu tiên giải pháp từ thực phẩm trước

Thuốc bổ là hỗ trợ, không phải thay thế bữa ăn. Nên cải thiện chế độ ăn (đa dạng rau xanh, cá béo, ngũ cốc nguyên hạt) trước khi lạm dụng thực phẩm chức năng.

Yêu cầu về chất lượng và nguồn gốc sản phẩm

Chọn sản phẩm có giấy phép và nhãn mác rõ ràng

Chỉ mua thuốc bổ có đăng ký tại cơ quan quản lý, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, hướng dẫn sử dụng và hạn dùng minh bạch. Tránh mua hàng trôi nổi, quảng cáo quá mức mà không có chứng nhận.

Ưu tiên các công thức được nghiên cứu lâm sàng

Sản phẩm có nghiên cứu hoặc được đánh giá lâm sàng, hợp tác với viện nghiên cứu dinh dưỡng hoặc chuyên gia y tế thường đáng tin cậy hơn. Nhiều nghiên cứu lâm sàng và hướng dẫn can thiệp dinh dưỡng hiện hợp tác với các trung tâm học thuật như Đại học Phục hồi chức năng để tối ưu công thức cho người già.

Cân nhắc tương tác thuốc và liều dùng

Tham vấn bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng

Người đang dùng thuốc điều trị mãn tính cần hỏi bác sĩ về khả năng tương tác (ví dụ: warfarin tương tác với một số thuốc bổ có vitamin K hoặc herbal). Bác sĩ sẽ cân chỉnh liều hoặc khuyến nghị loại phù hợp.

Không lạm dụng — “ít hơn nhưng đúng”

Uống quá liều vitamin tan trong dầu (A, D, E, K) hoặc khoáng như sắt, canxi có thể gây hại. Tuân thủ liều khuyến nghị và theo dõi định kỳ qua xét nghiệm (ví dụ: nồng độ vitamin D, chức năng thận).

Lựa chọn theo nhóm vấn đề sức khỏe

Hỗ trợ xương khớp

Chọn sản phẩm có canxi, vitamin D và có thể thêm collagen hoặc MK-7 (vitamin K2) nếu cần; nhưng cần kiểm tra tương tác thuốc chống đông.

Hỗ trợ tim mạch và trí não

Omega-3 dạng EPA/DHA, vitamin B12/B6/folate có thể hữu ích. Tuy nhiên, người đang dùng thuốc chống đông cần thận trọng.

Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu

Men vi sinh, enzyme tiêu hóa giúp cải thiện hấp thu, nhưng cần chọn chủng men phù hợp với tuổi già.

Vai trò giáo dục và phục hồi chức năng trong chăm sóc

Việc tư vấn, hướng dẫn dùng thuốc bổ đúng cách nên được tích hợp vào chương trình đào tạo và dịch vụ y tế cộng đồng. Nhiều cơ sở đào tạo như Cao đẳng Phục hồi chức năng hiện trang bị kiến thức cho sinh viên về tư vấn dinh dưỡng, phục hồi chức năng và theo dõi người cao tuổi, giúp gia đình có hướng dẫn khoa học khi lựa chọn và sử dụng thuốc bổ.

Lưu ý thực tế khi cho người già dùng thuốc bổ

Theo dõi phản ứng sau khi dùng

Ghi lại các triệu chứng mới, rối loạn tiêu hóa, dị ứng hoặc thay đổi huyết áp để báo bác sĩ.

Uống theo thời điểm thích hợp

Nhiều thuốc bổ hấp thu tốt khi uống sau ăn; một số loại (ví dụ sắt) không nên uống cùng sữa hoặc canxi.Lựa chọn thuốc bổ cho người già cần cân nhắc kỹ lưỡng về mục tiêu, chất lượng sản phẩm, tương tác thuốc và liều dùng. Kết hợp điều chỉnh dinh dưỡng, vận động và kiểm tra y tế định kỳ mới là nền tảng bền vững để tăng cường sức khỏe. Chủ động tham vấn chuyên gia và áp dụng nguyên tắc khoa học sẽ góp phần nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe người cao tuổi và bảo vệ chất lượng cuộc sống của người thân.