Loãng xương ở người cao tuổi: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Loãng xương ở người cao tuổi là một trong những bệnh lý phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống. Khi mật độ xương giảm, cấu trúc xương trở nên giòn, xốp, người bệnh rất dễ gãy xương dù chỉ với những va chạm nhẹ. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, loãng xương có thể dẫn đến tàn phế hoặc thậm chí tử vong.

Nguyên nhân gây loãng xương ở người cao tuổi

Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân hàng đầu gây loãng xương là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Khi tuổi càng cao, khả năng hấp thu canxi và các khoáng chất thiết yếu giảm, dẫn đến xương yếu và dễ tổn thương hơn. Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, gồm:

• Chế độ dinh dưỡng thiếu cân đối, ăn ít thực phẩm chứa canxi, vitamin D hoặc protein.
• Ít vận động, khiến quá trình tái tạo xương suy giảm.
• Ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, làm giảm tổng hợp vitamin D – yếu tố quan trọng giúp hấp thu canxi.
• Sử dụng thuốc kéo dài, đặc biệt là corticoid, thuốc chống co giật, thuốc lợi tiểu.
• Mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, bệnh thận, rối loạn nội tiết, hoặc mãn kinh sớm ở nữ giới.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Đại học ngành Kỹ thuật phục hồi chức năng nhận định: “Càng lớn tuổi, xương càng mất dần khả năng tự tái tạo. Nếu không được bổ sung dinh dưỡng hợp lý và vận động đúng cách, người cao tuổi rất dễ bị gãy xương, đặc biệt ở vùng cổ xương đùi và cột sống thắt lưng”.

Dấu hiệu nhận biết loãng xương ở người cao tuổi

Loãng xương thường diễn tiến âm thầm trong nhiều năm mà không gây triệu chứng rõ ràng. Đến khi xuất hiện biểu hiện, bệnh đã ở giai đoạn nặng. Một số dấu hiệu cảnh báo sớm gồm:

• Đau nhức lưng, đau dọc cột sống hoặc vùng hông, đặc biệt khi cúi người hoặc mang vật nặng.
• Gù lưng, giảm chiều cao so với trước đây.
• Cảm giác yếu cơ, đi lại khó khăn.
• Dễ gãy xương sau những va chạm nhẹ, chẳng hạn ngã ở tư thế bình thường.

Khi có những dấu hiệu này, người cao tuổi nên đi khám chuyên khoa cơ xương khớp hoặc Kỹ thuật phục hồi chức năng để được đo mật độ xương, chụp X-quang hoặc xét nghiệm đánh giá mức độ loãng xương.

Phương pháp điều trị loãng xương hiện nay

Điều trị loãng xương nhằm mục tiêu giảm đau, ngăn ngừa gãy xương và cải thiện mật độ xương. Tùy tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp, có thể kết hợp nhiều hướng điều trị:

Dùng thuốc theo chỉ định:

• Bổ sung canxi và vitamin D giúp củng cố cấu trúc xương.
• Thuốc tăng mật độ xương (như bisphosphonate, calcitonin) giúp ức chế quá trình hủy xương.
• Thuốc giảm đau nhẹ giúp giảm triệu chứng, đặc biệt trong giai đoạn đầu.
  Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hay các sản phẩm Đông y không rõ nguồn gốc, vì có thể gây tác dụng phụ hoặc làm bệnh nặng hơn.

Điều trị bằng kỹ thuật phục hồi chức năng:

• Các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện khả năng vận động, duy trì sức mạnh cơ và giảm nguy cơ té ngã.
• Các cơ sở đào tạo chuyên ngành Cao đẳng Vật lý trị liệu hiện cũng đang tăng cường nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp tập luyện mới giúp người cao tuổi phòng tránh biến chứng loãng xương.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt:

• Tăng cường thực phẩm giàu canxi như sữa, cá, tôm, cua, trứng, rau xanh đậm.
• Hạn chế rượu bia, cà phê, thuốc lá.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tập luyện đều đặn 30–45 phút mỗi ngày với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, dưỡng sinh.

Phòng ngừa loãng xương từ sớm

Phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh. Ngay từ tuổi trung niên, mỗi người cần chủ động xây dựng lối sống lành mạnh để bảo vệ hệ xương khớp. Một số biện pháp hữu hiệu gồm:

• Bổ sung canxi và vitamin D đầy đủ qua chế độ ăn hoặc theo hướng dẫn bác sĩ.
• Tắm nắng sáng 10–15 phút mỗi ngày giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm tình trạng loãng xương hoặc các bệnh lý ảnh hưởng đến xương.
• Thực hiện các bài tập phục hồi chức năng nhằm duy trì khả năng vận động và sức mạnh cơ.

Theo các giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu điều quan trọng nhất trong chăm sóc người cao tuổi bị loãng xương là sự kiên trì. Việc kết hợp điều trị y khoa, dinh dưỡng và tập luyện đúng phương pháp không chỉ giúp phục hồi chức năng xương khớp mà còn nâng cao sức khỏe toàn thân.

Loãng xương ở người cao tuổi không phải là dấu chấm hết cho sức khỏe. Nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách và duy trì lối sống khoa học, người bệnh hoàn toàn có thể sống vui, sống khỏe và hạn chế tối đa biến chứng gãy xương nguy hiểm.