Lãng tai ở người già: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa trị hiệu quả

Lãng tai là tình trạng suy giảm khả năng nghe thường gặp ở người cao tuổi. Đây không chỉ là một biểu hiện sinh lý của quá trình lão hóa, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến giao tiếp, đời sống tinh thần và sức khỏe tổng thể. Nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời, lãng tai có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng, thậm chí làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ ở người già.

Nguyên nhân gây lãng tai ở người già

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng lãng tai, trong đó phổ biến nhất là sự thoái hóa của hệ thống thính giác theo tuổi tác. Một số yếu tố chính bao gồm:

• Lão hóa tự nhiên: Tế bào thần kinh thính giác và các cấu trúc trong tai dần bị thoái hóa, khiến khả năng tiếp nhận âm thanh giảm sút.
• Tiếp xúc tiếng ồn kéo dài: Người từng làm việc trong môi trường nhiều tiếng ồn (nhà máy, công trường) dễ bị suy giảm thính lực sớm.
• Bệnh lý tai – mũi – họng: Viêm tai giữa, xơ cứng tai hoặc tích tụ ráy tai quá nhiều cũng gây ảnh hưởng đến khả năng nghe.
• Bệnh mãn tính: Tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao… có thể tác động gián tiếp đến thính giác do ảnh hưởng tuần hoàn máu não và tai.
• Thuốc và hóa chất: Một số loại thuốc kháng sinh hoặc hóa chất độc hại gây tác dụng phụ làm suy giảm thính lực.

Dấu hiệu nhận biết tình trạng lãng tai

Người cao tuổi thường khó nhận ra bản thân đang bị lãng tai, do quá trình diễn ra chậm và âm thầm. Một số dấu hiệu điển hình có thể kể đến:

• Nghe không rõ khi có nhiều người nói cùng lúc hoặc trong môi trường ồn ào.
• Thường xuyên yêu cầu người khác nhắc lại, nói to hơn.
• Khó phân biệt các âm thanh cao, như tiếng trẻ nhỏ hoặc tiếng chim hót.
• Tăng âm lượng tivi, radio lớn hơn mức bình thường.
• Ngại giao tiếp, ít tham gia hoạt động xã hội do không nghe rõ.

Nhận diện sớm những biểu hiện này giúp gia đình kịp thời đưa người bệnh đi thăm khám và điều trị.

Cách chữa trị và phòng ngừa lãng tai

Hiện nay, lãng tai ở người cao tuổi có thể được cải thiện bằng nhiều biện pháp khác nhau:

• Sử dụng máy trợ thính: Đây là phương pháp phổ biến giúp khuếch đại âm thanh, hỗ trợ giao tiếp hằng ngày.
• Điều trị bệnh lý liên quan: Nếu lãng tai do viêm tai, ráy tai hoặc bệnh tai mũi họng, bác sĩ sẽ tiến hành xử lý phù hợp.
• Phục hồi chức năng thính giác: Người bệnh có thể được áp dụng các bài tập nghe, rèn luyện kỹ năng giao tiếp và thích nghi với môi trường sống. Đây là lĩnh vực có sự gắn kết chặt chẽ với đào tạo chuyên sâu tại các trường như Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng hoặc Cao đẳng Vật lý trị liệu, nơi đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên, cử nhân có khả năng hỗ trợ người bệnh cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Bảo vệ tai khỏi tiếng ồn: Hạn chế tiếp xúc với môi trường nhiều tiếng ồn hoặc sử dụng thiết bị bảo vệ tai khi cần thiết.
• Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm tình trạng suy giảm thính lực để có hướng xử lý phù hợp.

Tầm quan trọng của chăm sóc thính lực ở người cao tuổi

Lãng tai không chỉ ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và sức khỏe tổng thể. Người bị suy giảm thính lực dễ rơi vào tình trạng cô đơn, trầm cảm, giảm khả năng tư duy và trí nhớ. Vì vậy, việc quan tâm đến sức khỏe thính giác là vô cùng quan trọng trong chăm sóc người già.

Ngoài việc dự phòng và điều trị y khoa, sự đồng hành của gia đình đóng vai trò lớn trong việc giúp người bệnh tự tin hòa nhập. Song song, xã hội cũng cần chú trọng hơn đến việc đào tạo nguồn nhân lực y tế chất lượng thông qua các chương trình như Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng hay Cao đẳng Vật lý trị liệu. Đây chính là lực lượng sẽ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, đặc biệt trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa nhanh chóng.

Lãng tai ở người già là vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu được phát hiện và điều trị sớm. Người cao tuổi nên duy trì lối sống lành mạnh, bảo vệ thính giác và khám tai định kỳ. Đồng thời, sự phát triển của các ngành đào tạo y tế như Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng và Cao đẳng Vật lý trị liệu sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng người cao tuổi.