Huyết áp không ổn định ở người già: Nhận biết sớm để tránh biến chứng nguy hiểm

Ở người cao tuổi, huyết áp thường dao động thất thường, lúc tăng cao, lúc lại hạ thấp, khiến cơ thể mệt mỏi, chóng mặt và dễ té ngã. Huyết áp không ổn định ở người già là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt ở nhóm người có bệnh nền tim mạch, tiểu đường hay rối loạn mỡ máu. 

Nguyên nhân huyết áp không ổn định ở người cao tuổi

Theo TS. Nguyễn Xuân Xã – giảng viên ngành Kỹ thuật phục hồi chức năng, Trường Đại học Lương Thế Vinh, nguyên nhân khiến huyết áp ở người cao tuổi dao động thất thường đến từ cả yếu tố sinh lý lẫn bệnh lý. Khi tuổi tác tăng, thành mạch máu bị xơ cứng, mất tính đàn hồi, tim yếu đi, khả năng bơm máu không đều. Hệ thần kinh tự động điều hòa huyết áp cũng hoạt động kém, khiến chỉ số huyết áp dễ thay đổi thất thường trong ngày.

Ngoài ra, những người có tiền sử tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh thận, rối loạn mỡ máu hoặc xơ vữa động mạch dễ gặp tình trạng huyết áp dao động mạnh. Việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc – như thuốc lợi tiểu, thuốc an thần hoặc thuốc chống trầm cảm – cũng ảnh hưởng đến sự ổn định huyết áp. Căng thẳng, lo âu, mất ngủ kéo dài và lối sống ít vận động là các yếu tố nguy cơ thường thấy nhưng hay bị bỏ qua.

Dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý

Huyết áp không ổn định có thể không gây triệu chứng rõ ràng, nhưng một số dấu hiệu sau là lời cảnh báo sớm: cảm giác hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, tim đập nhanh, mệt mỏi, ngủ kém hoặc đổ mồ hôi nhiều. Nặng hơn, bệnh nhân có thể xuất hiện đau ngực, khó thở hoặc ngất xỉu.

Đáng lo ngại là ở người cao tuổi, các triệu chứng thường mờ nhạt và dễ nhầm với mệt mỏi thông thường. Theo các chuyên gia, việc đo huyết áp định kỳ là cách đơn giản và hiệu quả nhất để phát hiện sớm biến động bất thường, giúp kiểm soát bệnh ngay từ đầu.

Biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát kịp thời

Khi huyết áp dao động mạnh trong thời gian dài, hệ tim mạch phải chịu áp lực lớn. Tim phải hoạt động quá sức, dễ dẫn đến suy tim, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ não. Ngược lại, khi huyết áp tụt nhanh, người bệnh dễ bị choáng, ngã, gãy xương hoặc chấn thương đầu – những tai biến đặc biệt nguy hiểm ở người già.

Theo các chuyên gia, một sai lầm phổ biến là người bệnh tự ý bỏ thuốc khi huyết áp trở lại bình thường, khiến chỉ số tăng trở lại đột ngột. Huyết áp cần được kiểm soát liên tục, vì bất kỳ sự gián đoạn nào cũng có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Ở người cao tuổi, điều trị cần kiên trì, kết hợp thuốc, chế độ dinh dưỡng và vận động nhẹ để ổn định lâu dài.

Cách kiểm soát huyết áp an toàn và hiệu quả

Để kiểm soát tốt huyết áp không ổn định ở người cao tuổi, điều quan trọng nhất là xây dựng lối sống lành mạnh và duy trì thói quen theo dõi sức khỏe đều đặn. Người cao tuổi nên ăn nhạt, giảm muối xuống dưới 5g mỗi ngày, hạn chế đồ chiên rán, mỡ động vật, rượu bia và cà phê. Nên tăng cường rau xanh, trái cây tươi, cá biển và các loại hạt giàu omega-3 giúp ổn định tim mạch.

Uống đủ nước, ăn đúng giờ và chia nhỏ bữa ăn trong ngày giúp hạn chế tụt huyết áp sau bữa ăn – tình trạng thường gặp ở người lớn tuổi. Song song đó, việc đo huyết áp tại nhà vào buổi sáng và buổi tối, ghi lại kết quả và theo dõi cùng bác sĩ là thói quen cần thiết để kiểm soát bệnh tốt hơn.

Theo các giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu, các bài tập phục hồi nhẹ nhàng như đi bộ chậm, tập thở sâu, xoa bóp vai gáy, hoặc tập yoga là phương pháp hiệu quả giúp ổn định huyết áp. Những bài tập này thuộc lĩnh vực Kỹ thuật phục hồi chức năng, không chỉ giúp tăng lưu thông máu mà còn giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và nâng cao sức bền tim mạch.

Tại các cơ sở đào tạo như Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng và Cao đẳng Vật lý trị liệu, sinh viên được học về mối liên hệ giữa tim mạch, thần kinh và hệ cơ xương trong quá trình điều hòa huyết áp. Đây là nền tảng quan trọng để họ có thể hướng dẫn người bệnh luyện tập đúng kỹ thuật, phục hồi chức năng tim mạch an toàn và hiệu quả.

Huyết áp không ổn định ở người già không chỉ là một triệu chứng mà còn là tín hiệu cảnh báo sớm của các bệnh tim mạch nguy hiểm. Phát hiện sớm, điều trị đúng, kết hợp dinh dưỡng, vận động và phục hồi chức năng là giải pháp toàn diện giúp người cao tuổi sống khỏe, an tâm và vui khỏe bên con cháu.

Sự phối hợp giữa y học hiện đại và kỹ thuật phục hồi chức năng đang mở ra hướng chăm sóc mới cho người cao tuổi – nơi sức khỏe không chỉ được điều trị mà còn được nuôi dưỡng, phục hồi và duy trì bền vững theo thời gian.