Chăm Sóc Sức Khoẻ Người Cao Tuổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng
Chảy máu cam (hay xuất huyết mũi) là tình trạng phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt thường gặp và tái phát ở người cao tuổi. Dù thường không nguy hiểm, nhưng chảy máu cam nhiều lần có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.
1. Vì sao người cao tuổi dễ bị chảy máu cam?
Sự lão hóa tự nhiên của cơ thể là nguyên nhân chính. Theo thời gian, lớp niêm mạc lót bên trong mũi trở nên mỏng manh, khô và kém đàn hồi hơn, khiến các mạch máu nhỏ dưới niêm mạc dễ vỡ khi chịu tác động. Ngoài ra, theo các giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu một số yếu tố và bệnh lý sau cũng làm tăng nguy cơ chảy máu cam ở người già:
– Cao huyết áp: Huyết áp cao làm tăng áp lực lên thành mạch máu, bao gồm cả những mao mạch mỏng manh trong mũi, khiến chúng dễ bị vỡ.
– Sử dụng thuốc làm loãng máu: Các loại thuốc như Aspirin, warfarin hoặc heparin được dùng để phòng ngừa huyết khối, nhưng cũng làm giảm khả năng đông máu tự nhiên của cơ thể, khiến chảy máu khó cầm hơn.
– Không khí khô: Môi trường hanh khô, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa, máy sưởi, khiến niêm mạc mũi bị khô, nứt nẻ và dễ chảy máu.
– Các bệnh lý nền: Một số bệnh lý như bệnh về gan, thận, rối loạn đông máu, hoặc ung thư máu có thể ảnh hưởng đến quá trình đông máu và làm tăng nguy cơ chảy máu.
– Thói quen sinh hoạt: Thói quen ngoáy mũi mạnh tay, đặc biệt khi niêm mạc đã yếu, có thể trực tiếp làm tổn thương và gây chảy máu.
2. Sơ cứu và xử lý khi bị chảy máu cam
Khi người cao tuổi bị chảy máu cam, điều quan trọng là giữ bình tĩnh và thực hiện đúng các bước sau:
– Ngồi thẳng, cúi người về phía trước: Giúp ngăn máu chảy ngược xuống cổ họng, tránh gây sặc hoặc buồn nôn. Tuyệt đối không ngửa đầu ra sau.
– Bóp chặt cánh mũi: Dùng ngón cái và ngón trỏ bóp chặt phần mềm của mũi (phía trên lỗ mũi và dưới sống mũi). Giữ nguyên tư thế này trong khoảng 10-15 phút liên tục. Hít thở bằng miệng trong thời gian đó.
– Chườm mát: Sử dụng khăn lạnh hoặc túi đá chườm lên sống mũi và vùng trán. Nhiệt độ thấp sẽ giúp co mạch máu và cầm máu hiệu quả hơn.
– Hạn chế cử động mạnh: Sau khi máu đã ngừng chảy, người bệnh nên nghỉ ngơi, tránh xì mũi, hắt hơi hay cúi gập người trong vài giờ để cục máu đông kịp hình thành và ổn định.
Lưu ý: Cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu máu chảy nhiều, không ngừng sau 15-20 phút bóp mũi, hoặc đi kèm các triệu chứng như khó thở, chóng mặt, hoa mắt, nôn ra máu.
3. Cách phòng ngừa chảy máu cam ở người cao tuổi
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Áp dụng các biện pháp sau có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ chảy máu cam tái phát:
– Duy trì độ ẩm cho mũi:
+ Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng, đặc biệt vào mùa hanh khô hoặc trong phòng điều hòa.
+ Dùng thuốc xịt mũi nước muối sinh lý hoặc các loại gel bôi trơn chuyên dụng để giữ ẩm cho niêm mạc mũi hàng ngày.
– Uống đủ nước: Giữ cho cơ thể đủ nước cũng là cách giúp niêm mạc mũi không bị khô.
– Cẩn trọng với các loại thuốc: Nếu đang sử dụng thuốc làm loãng máu, hãy tuân thủ đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ.
– Tránh các tác nhân gây kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá, hóa chất, hoặc không khí ô nhiễm.
– Kiểm soát bệnh nền: Thăm khám và điều trị các bệnh lý như cao huyết áp, viêm mũi xoang một cách hiệu quả để giảm nguy cơ chảy máu cam.
– Tránh ngoáy mũi: Hướng dẫn người cao tuổi bỏ thói quen ngoáy mũi, thay vào đó có thể dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi.
Chảy máu cam ở người cao tuổi tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát. Các chuyên gia Cao đẳng ngành phục hồi chức năng lưu ý hiểu rõ nguyên nhân, biết cách sơ cứu đúng và chủ động phòng ngừa, người cao tuổi có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh và thoải mái hơn.