Bệnh tim to ở người cao tuổi: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị hiệu quả

Tim to là tình trạng quả tim lớn hơn bình thường, có thể do thành tim dày lên hoặc buồng tim giãn rộng bất thường. Đây không phải là một bệnh riêng lẻ mà là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý tim mạch tiềm ẩn. Ở người cao tuổi, tình trạng này càng nguy hiểm hơn vì cơ thể đã lão hóa, kèm nhiều bệnh nền, dễ dẫn đến biến chứng như suy tim, cục máu đông, đột quỵ hay thậm chí tử vong.

Nguyên nhân gây tim to ở người cao tuổi

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng này. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

• Bệnh cơ tim giãn nở hoặc phì đại khiến tim yếu và bơm máu kém.
• Bệnh động mạch vành – nguyên nhân hàng đầu gây tim to ở người cao tuổi.
• Tăng huyết áp mạn tính làm tim phải hoạt động quá sức, lâu ngày khiến buồng tim giãn rộng.
• Bệnh van tim, tim bẩm sinh, viêm cơ tim gây biến chứng phì đại tim.
• Ngoài ra, các bệnh toàn thân như thiếu máu, rối loạn nhịp tim, COPD, suy thận, rối loạn tuyến giáp, béo phì… cũng góp phần làm tăng nguy cơ.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Phục hồi chức năng Trường Đại học Lương Thế Vinh, lối sống ít vận động, ăn nhiều muối, mỡ động vật và không kiểm soát huyết áp là nguyên nhân làm bệnh tim to ngày càng phổ biến ở người cao tuổi Việt Nam.

Triệu chứng cần chú ý

Tim to giai đoạn đầu có thể không có biểu hiện rõ rệt. Khi bệnh tiến triển, người bệnh thường gặp:

• Khó thở, hụt hơi khi gắng sức hoặc nằm xuống.
• Chóng mặt, mệt mỏi kéo dài.
• Nhịp tim nhanh, loạn nhịp.
• Phù chân, bụng trướng.

Điểm nguy hiểm là những dấu hiệu này dễ bị nhầm với “bệnh tuổi già” nên thường bị bỏ qua. Hậu quả là nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi tim đã suy nặng.

Biến chứng nguy hiểm

Nếu không được điều trị, tim to có thể dẫn đến nhiều biến chứng:

• Suy tim mạn tính do cơ tim giãn yếu.
• Hở van tim khi buồng tim quá lớn.
• Hình thành cục máu đông, tăng nguy cơ nhồi máu não hoặc thuyên tắc phổi.
• Đột quỵ tim (nhồi máu cơ tim cấp) – nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người cao tuổi.

Chẩn đoán tim to

Để xác định chính xác, bác sĩ tim mạch sẽ chỉ định: chụp X-quang ngực, siêu âm tim, điện tâm đồ, chụp CT hoặc MRI tim. Các kỹ thuật này giúp đánh giá mức độ giãn, dày thành tim và tìm nguyên nhân gây bệnh.

Phương pháp điều trị

Điều trị tim to tập trung vào kiểm soát nguyên nhân gốc rễ:

• Thuốc: lợi tiểu, thuốc hạ huyết áp (chẹn beta, ức chế men chuyển, ARB), thuốc chống loạn nhịp, kháng đông.
• Can thiệp mạch vành: đặt stent, nong mạch.
• Thiết bị hỗ trợ tim: máy tạo nhịp, thiết bị tái đồng bộ tim.
• Phẫu thuật: thay van tim, bắc cầu mạch vành, ghép tim ở trường hợp nặng.
• Thay đổi lối sống: ăn ít muối, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá, tập thể dục phù hợp và khám định kỳ.

Giảng viên Cao đẳng Vật lý trị liệu cho biết: “Song song với điều trị y tế, các bài tập phục hồi tim mạch trong lĩnh vực Kỹ thuật phục hồi chức năng có ý nghĩa rất lớn. Người bệnh tập thở, đi bộ nhẹ nhàng, tập co giãn cơ sẽ cải thiện tuần hoàn, giảm gánh nặng cho tim và nâng cao chất lượng cuộc sống.”

Chính vì vậy, việc đào tạo bài bản tại các cơ sở như Đại học Kỹ thuật phục hồi chức năng hay Cao đẳng Vật lý trị liệu đang đóng góp quan trọng trong công tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Tim to ở người cao tuổi là tình trạng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Gia đình cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường, khuyến khích người thân duy trì lối sống khoa học và thăm khám tim mạch định kỳ. Kết hợp điều trị y tế và phục hồi chức năng tim mạch sẽ giúp giảm biến chứng, bảo vệ trái tim khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.