Những lưu ý trong cách sử dụng thuốc cho người cao tuổi

Người cao tuổi là đối tượng thường mắc nhiều loại bệnh, chủ yếu là những bệnh gây nên do thoái hóa và bệnh mạn tính nên cần quan tâm đặc biệt trong cách dùng thuốc.

• Rối loạn thần kinh thực vật căn bệnh “khó trị” tuổi già
• Rối loạn nhịp tim có nguy hiểm tới sức khỏe người già…
• Những cách bạn cần làm khi mắc chứng run tay ở người…

Những lưu ý trong cách sử dụng thuốc cho người cao tuổi

1.Những thay đổi ở người cao tuổi như sau:

-Hấp thu thuốc: cơ quan tiêu hóa hoạt động suy yếu kèm theo việc giảm lưu lượng máu qua ruột nên hấp thu thuốc khó khăn hơn ở người trẻ tuổi. Người lớn tuổi thường giảm cơ, tăng mỡ nên giảm nồng độ thuốc tan trong mỡ, nồng độ thuốc tan trong nước tăng.

Đối với thuốc đường uống: Cacbohydrat, chất dinh dưỡng, sắt, canxi và thiamin giảm.

Thuốc hòa tan trong lipid: hấp thu bằng cách khuếch tán, phụ thuộc gradient nồng độ: không bị giảm do tuổi tác.

-Chuyển hóa thuốc: Giảm lượng máu qua gan – cơ quan tham gia hầu hết  các quá trình, đặc biệt là chuyển hóa thuốc .

– Thải trừ: giảm lưu lượng máu qua thận

– Sự phân bố:

Mất khối lượng cơ thể (giảm cơ), tăng tỷ lệ chất béo trong cơ, giảm lượng nước trong cơ thể.Tăng phân bố của thuốc tan trong chất béo như diazepam, lidocain. Giảm phân bố các loại thuốc phân cực như digoxin.

Protein huyết tương thay đổi, đặc biệt ở bệnh mãn tính và suy dinh dưỡng: giảm albumin và tăng gamma globulin.

-Sự thải trừ: Giảm thanh thải tại gan của một số thuốc, tăng thời gian bán thải kéo dài có thể là do giảm thanh thải và gia tăng thể tích phân bố. Giảm chuyển hóa một số thuốc như benzodiazepine.

Thải trừ thuốc kém nên gây tích lũy  khi sử dụng những thuốc mạn tính.Thần kinh trung ương cũng trở nên nhạy cảm hơn với thuốc an thần. Thay đổi trong phản ứng miễn dịch, gây tăng dị ứng.Nhận thức giảm kết hợp sử dụng thuốc nhiều, phức tạp, quá liều vô ý.

Những thay đổi ở người cao tuổi

2.Nguyên nhân làm thay đổi đáp ứng thuốc :

Giảm độ nhạy cảm receptor (beta- adrenergic), giảm số lượng receptor.

Cạn kiệt chất trung gian thần kinh như acetylcholine, dopamine, serotonin.

Kém đáp ứng cơ quan cảm nhận thay đổi huyết áp như hạ huyết áp thế đứng, tăng dung nạp cảm giác đau.

3.Những ảnh hưởng do tuổi tác đến đáp ứng thuốc:

Tuổi cao và trình độ văn hóa hạn chế nên họ dễ quên uống thuốc, quên cách việc được các bác sĩ, dược sĩ hướng dẫn dùng thuốc hay thực hiện không đúng.

Một số bệnh người cao tuổi dễ mắc hạ huyết áp thế đứng: thuốc hạ huyết áp, thuốc ức chế giao cảm, thuốc điều trị bệnh Parkinson, thuốc liệt thần…

Nguy hiểm hơn, người già dễ bị té ngã do mất thăng bằng khi sử dụng thuốc ngủ, an thần, giảm điều hòa thân nhiệt như hạ nhiệt bất thường khi dùng thuốc an thần, thuốc trầm cảm 3 vòng, do uống rượu, giảm trí nhớ và chức năng nhận thức cũng do thuốc ngủ, nhóm thuốc chẹn beta.

4. Một số nhóm thuốc cần lưu ý:

Nhóm thuốc benzodiazepine có tác dụng phụ gây tình trạng ngầy ngật, buồn ngủ, lú lẫn, uể oải. Thuốc chống trầm cảm ba vòng có thể gặp những tác dụng phụ không mong muốn như hạ huyết áp tư thế, run, loạn nhịp, ngây ngật

Người cao tuổi thường mắc căn bệnh tăng huyết áp: uống thuốc điều trị cũng có thể bị hạ huyết áp tư thế, thuốc lợi tiểu gây tiểu đêm, mất ngủ

Một số nhóm thuốc cần lưu ý

Nhóm chẹn thụ thể beta : giảm khả năng làm việc nặng

Trong dị ứng, thuốc kháng histamine: ngầy ngật, buồn ngủ. việc dùng thường xuyên hoặc lạm dụng NSAID làm rối loạn hệ tiêu hóa, thậm chí là loét dạ dày.

Hệ thống men tiêu hóa bị suy giảm, phải uông thuốc trị táo bón lại gây đau bụng, tiêu chảy.

5. Một số thuốc đòi hỏi phải điều chỉnh liều ở người cao tuổi :

Theo tin tức sức khỏe cho biết, chức năng thận giảm dẫn tới hệ quả : giảm khối lượng của thận, dòng máu qua thận và sức lọc cầu thận bài tiết qua ống thận giảm. Vì thế, các bác sĩ phải cân nhắc chỉnh liều trên thuốc thải trừ chủ yếu qua thận .

Một số thuốc cần chỉnh liều có thể kể đến như :Aminoglycoside, cimetidine, NSAID, thuốc trị đái tháo đường, warfarin, digoxin …

Tóm lại, đối với người cao tuổi, việc dùng thuốc cần hết sức lưu ý. Họ thường mắc nhiều bệnh cùng một lúc nên thường sử dụng nhiều loại thuốc. phổ biến nhất là nhóm thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc an thần gây ngủ. Những biến đổi trong hoạt động chức năng của các cơ quan, hệ thống gây ảnh hưởng trực tiếp đến việc chuyển hóa, đào thải, đáp ứng với thuốc điều trị.

Nguồn: suckhoenguoicaotuoi.edu.vn